به روبات تبدیل شوید تا سرمایه‌گذاری موفقی داشته باشید
وارن بافت در یکی از نقل قول‌های خود، به سرمایه‌گذاران توصیه می‌کند: «وقتی دیگران دندان‌های طمع خود را تیز کرده‌اند، شما محتاطانه رفتار کنید. زمانی که دیگران با احتیاط رفتار می‌کنند، شما حریصانه پا در مسیر سرمایه‌گذاری بگذارید.»
در واقع بافت در مشاهدات خود به این نتیجه رسیده که نقش (منفی) احساسات در تصمیم‌های مرتبط با سرمایه‌گذاری به شدت پُررنگ است. این تاثیر به اندازه‌ای زیاد است که سرمایه‌گذاران فاقد عنصر احساس، سود بیشتری را در سرمایه‌گذاری‌های خود تجربه می‌کنند.
ولی واقعیت این است که ما انسان‌هایی عواطف‌محور هستیم، نه روبات‌هایی بی‌احساس. همین موضوع انگیزه‌ای شد تا دست به تالیف مقاله حاضر بزنیم. در این مقاله به بررسی مشکلات ناشی از سرمایه‌گذاری احساسی می‌پردازیم و به این پرسش پاسخ می‌دهیم که چگونه در تصمیمات مالی زندگی می‌توانیم از دام احساسات در امان بمانیم؟
خوش‌بینی و ترس، هر دو اگر از حد مشخصی بیشتر شوند، امکان اتخاذ تصمیمات غلط توسط سرمایه‌گذار افزایش پیدا می‌کند. کار به جایی رسیده که در برخی کشورهای پیشرو در حوزه تکنولوژی، شرکت‌هایی تاسیس شده‌اند که در ازای پرداخت کارمزد، سرویس‌های سرمایه‌گذاری بر مبنای الگوریتم‌های هوش مصنوعی و یادگیری ماشین را به کاربران عرضه می‌کنند. آن دسته از احساسات آسیب‌زا که بر نتایج تصمیمات شما به عنوان یک سرمایه‌گذار تاثیر می‌گذارند، ریشه در آموزش‌های ذهنی و احساسی غلط دارند. یک سرمایه‌گذار ممکن است سال‌های بسیاری را در مسیر کسب دانش و تجربه سپری کند، ولی کمتر سرمایه‌گذاری پیدا می‌شود که زمان مجزایی را به سرمایه‌گذاری در مهارت‌های عاطفی اختصاص دهد.
طبق گفته مختصصان، احساسات زیر بیشتر تاثیر مخرب را بر تصمیمات سرمایه‌گذاران دارند:
1) احساس ترس
شاید مهم‌ترین احساسی که از نظر روانشناسی بیشترین آسیب را به سرمایه‌گذاران می‌زند، ترس باشد. ترس از دست دادن سرمایه‌ای که به سختی و از مسیر کسب‌وکار یا پس‌انداز بدست آمده، اولین احساسی است که هر سرمایه‌گذاری آن را تجربه می‌کند. این ترس فلج‌کننده فرد را به سکون وامی‌دارد. ولی شما نباید اجازه چنین کاری را بدهید، زیرا در این صورت فرصت‌هایی را از دست خواهید داد که دیگر قابل برگشت نیستند.
2) خوش‌بینی بیش از حد
این احساس بیشتر بین سرمایه‌گذاران غیرحرفه‌ای و مبتدی دیده می‌شود و دستاوردی جز تصمیمات غیرمنطقی ندارد. تنها زمانی باید باور داشته باشیم اوضاع در نهایت به نفع ما تمام خواهد شد که شواهد و قرائن محکمی برای اثبات این ادعا وجود داشته باشد.
3) احساس عدم امنیت
سرمایه‌گذاران به علت ماهیت این حوزه، همواره در معرض احساس ناامنی قرار دارند. درست است که در طبیعت متغیر بازار، عدم امنیت امری بدیهی به نظر می‌رسد، ولی اگر می‌خواهید از تاثیرات ویرانگر چنین احساسی در امان بمانید، باید سریعاً اقدام کرده و خود را در برابر آن مصون نگه دارید. شاید بگویید در زمان‌هایی که ارزش سهام بدون هیچ هشدار اولیه‌ای سقوط می‌کند، طبیعی است که احساس ناامنی بالا برود و سرمایه‌گذاران محتاط‌تر رفتار کنند، ولی فرصت‌ها منتظر نمی‌مانند و اگر سرمایه‌گذار بیش از حد احتیاط کند، آن‌ها را از دست خواهد داد.
4) ارج ندادن به خود
اعتماد به نفس احساسی است که هم در زندگی حرفه‌ای و هم زندگی شخصی از اهمیتی کلیدی برخوردار است. تصویری که شما از خودتان دارید تاثیر ویژه‌ای بر شما و عملکرد کاری‌تان دارد و در حالت کلی، کیفیت زندگی‌تان را تعیین می‌کند. پایه تصمیمات هر سرمایه‌گذار بر ترکیبی متشکل از دانش و شهود استوار است. از این رو، در حوزه سرمایه‌گذاری نیز پایین بودن عزت نفس یکی از دشمنان سودآوری به شمار می‌رود.
چه باید کرد؟
- شناسایی کنید که چه زمانی احساسات بر شما غلبه می‌کند. مشخص کردن این لحظه‌ها کار دشواری نیست. اگر متوجه شوید ضربان قلبتان بالا رفته و نمی‌توانید به درستی فکر کنید، همانجاست که باید یک قدم به عقب بردارید و نفس عمیقی بکشید.
- همواره زمان کافی برای آرام کردن ذهنتان اختصاص دهید. هرچه بیشتر به احوالات درونی خود توجه کنید، به همان اندازه خودشناسی شما تقویت خواهد شد. بدین ترتیب راحت‌تر خواهید توانست زمان تغییر وضعیت جسمانی خود را از حالت آرام به عصبی، هیجان‌زده و ترسان تشخیص دهید.
- برای سرمایه‌گذاری‌های خود هدف تعیین کنید. این یک توصیه مهم و کاربردی است. پیش از هر سرمایه‌گذاری و تجارتی، مشخص کنید که قصد شما از انجام آن چیست. با تبیین اهداف کوتاه مدت، ارزیابی سرمایه‌گذاری آسان‌تر خواهد شد. بدین ترتیب اگر سرمایه‌گذاری انجام شده شما را به اهدافی که در ذهن دارید، رهنمون نکند، راحت‌تر می‌توانید تصمیم گرفته و از آن خارج شوید.
مقاله مرتبط: چگونه هدفگذاری کنیم و در مسیر رسیدن به آرمان‌های خود قدم برداریم؟
- اشتباهات خود را شناسایی کنید و طوری برنامه‌ریزی نمایید که در آینده آن اشتباه دوباره تکرار نشود. تاکتیک کارآمد دیگری که وجود دارد، این است که به شکل فعالانه‌ای خرابکاری‌های گذشته خود را مورد ارزیابی قرار دهید. شناسایی کنید دلیل انجام این اشتباه چه بوده و چه راهکار جایگزینی وجود داشته که شما می‌توانستید با انجام آن، از ارتکاب اشتباه اجتناب نمایید. بدین ترتیب دفعه بعد که موقعیت مشابهی پیش بیاید، اشتباه خود را به یاد خواهید آورد و در مقابل، اقدامات خود را طوری پیاده‌سازی خواهید کرد که خطا دوباره تکرار نشود.
- به سرمایه‌گذاری‌های خود بی‌محلی کنید. شاید بهترین کاری که در مورد سرمایه‌گذاری‌های بلندمدت می‌توان انجام داد، نادیده گرفتن آن‌هاست. هر ماه مقدار اندکی به این سبد سرمایه‌گذاری بیفزایید و به هیچ وجه طی بازه‌های زمانی کوتاه در عملکرد سهام خود بازنگری نکنید. روند غالب این است که سرمایه‌گذاری‌های بلندمدت در طول مدت زمان طولانی، بازدهی مثبتی دارند. پس زیاد به آن‌ها توجه نکنید و اجازه دهید سرمایه‌گذاری‌تان روند نرمال خود را طی کند.
سخن پایانی
تحقیقات آکادمیک و صنعتی بسیار معتبری انجام شده که نشان می‌دهد کمک گرفتن از مشاور می‌تواند احتمال دستیابی به نتایج مثبت مالی را ارتقا بخشد. نکته بارزی که در مورد استفاده از مشاور وجود دارد، این است که او شما را از تصمیم‌گیری‌های شتابزده و احساسی بازمی‌دارد و رهنمودهایی هدف‌محور را در اختیارتان قرار می‌دهد.
نقش اساسی مشاور این است که شما را راهنمایی کند تا به اهداف بلندمدت‌تان فکر کنید. تحمل خود را در برابر ریسک‌پذیری افزایش دهید. نگاهی کلی‌گرایانه به ثروت خود داشته باشید و با تمامی سرمایه‌های خود به صورت یکسان برخورد نکنید. مشاور متخصص همچنین شما را یاری می‌دهد تا در موقعیت مناسب قرار بگیرید و از فرصت‌های تاکتیکی احتمالی بهره‌مند شوید. به خاطر داشته باشید: وقتی پای احساسات به میان بیاید، یک شخص ثالث دیدگاه واقع‌بینانه‌تری به موضوع خواهد داشت.
