پرورش گوشت در آزمایشگاه چگونه انجام میشود؟
روند ساخت گوشت کشت شده که به عنوان گوشت پاک نیز شناخته میشود، مشابه تهیه گوشت دام طبیعی است. جز اینکه سلولها در خارج از بدن حیوان و بطور مصنوعی، رشد میکنند. اولین قدم برداشتن تعدادی از سلولهای مورد نیاز، از ماهیچه حیوانی که تولید گوشت آن مورد نظر است، مانند گاو، گوسفند یا ماهی است که با بیوپسی یا نمونهبرداری کوچکی، تحت بیهوشی سطحی یا بیحسی، انجام میگیرد.
گوشت کشت شده گاو یا هر حیوان دیگری در آزمایشگاه، ابتدا با برداشت بدون درد سلولهای ماهیچهای از حیوان زنده ساخته میشود. دانشمندان سپس سلولها را در محیط مناسب تغذیه میکنند تا برای ایجاد بافت ماهیچهای (که اصلیترین عنصر گوشت مصرفی انسان است) آماده و پس از گذشت مدت زمان لازم به چند برابر میزان اولیه رشد کنند. این گوشتها در نهایت از نظر بیولوژیکی دقیقاً مشابه بافت گوشتی است که از گاو یا هر حیوان دیگری تولید میشود.
آیا تولید گوشت مصنوعی در آزمایشگاه یک ضرورت زیست محیطی است؟
از آنجا که مصرف گوشت در سالهای اخیر با عواقب و فشارهای سنگینی بر محیط زیست همراه بوده و با در نظر گرفتن پیامدهایی که مشکلات زیست محیطی بر امنیت غذا در سطح بینالمللی دارد، دانشمندان، دهها سال است که در تلاش برای یافتن راه حلهایی مناسب به روشهای تهیه گوشتهای آزمایشگاهی به عنوان راه حلی روی آوردهاند که با مصرف و تقاضای کمتر انرژی همراه است. علاوه بر این، گوشتهای آزمایشگاهی شاید راه حل اخلاقیتری برای پاسخ به اشتهای سیری ناپذیر انسانها به گوشت باشند.
تولید گوشت در حال حاضر یکی از بزرگترین عوامل موثر در شدت تخریب در محیط زیست جهان است. تولید گوشت و دامپروری از عوامل مهم در افزایش جنگلزدایی و ایجاد بیابانها میباشد. موجب تولید گاز متان و گرم شدن زمین، کمبود آب شیرین، فشار بر گونههای دیگر زیستی و از بین رفتن تنوع زیستی در جهان است. در حال حاضر، همزمان با افزایش جمعیت انسان و افزایش تقاضا برای غذا، تولید گوشت تقریباً یک سوم از زمینهای جهان را به خود اختصاص داده است. این میزان برابر با 70 درصد از کل زمینهای کشاورزی است. از دیگر سو تولید دام و گوشتهای خوراکی عامل تولید یک پنجم از کل گازهای گلخانهای در جهان است.
در چنین شرایطی بهرهگیری از همه امکانات برای کاهش فشار بر زمین و طبیعت از جمله تولید گوشت با روشهای تکثیر سلولی در آزمایشگاه، موضوعی مهم و قابل توجه است. برخی تمرکز و توسعه مزارع تولید و پرورش ماهی را جایگزین مناسبی برای دامپروری به روش سنتی میدانند. اما مطالعات نشان داده است که در این روش هم مشکلات جدی وجود دارد. از جمله لزوم استفاده از مواد شیمیایی مضر برای انسان برای جلوگیری از رشد عفونت و انگلها در ماهیان (چه در مرحله بستهبندی و چه مشکلات احتمالی در زمینه آلودگی این ماهیان در مزرعههای پرورش ماهی) که سبب آلودگی ماهیان طبیعی و بروز انواع مخاطرات و جهشهای مخرب ژنتیکی میشود.
محصولات غذایی مصنوعی؛ کابوس یا موهبت
یکی از مهمترین مزایای گوشتهای آزمایشگاهی حذف هورمون است. زیرا در پرورش سلولهای آزمایشگاهی نیازی به هورمون نیست. علاوه بر این استفاده از آنتی بیوتیکها برای جلوگیری از بیماری دام، در تولید گوشتهای آزمایشگاهی جایی ندارد. در نتیجه در شرایطی که جهان با معضلات ناشی از مصرف بیرویه آنتی بیوتیکها مواجه شده، گوشتهای آزمایشگاهی نسبت به گوشتهای طبیعی مزیت بیشتری دارند.
مزیت دیگر امکان غنیسازی یا افزودن بسیاری از مواد و ویتامینهای مورد نیاز بدن در گوشتهای آزمایشگاهی است. علاوه بر این خطر بروز بیماریهای مشترک انسان و دام نیز در این گوشتها به صفر میرسد. از دیگر سو مشکلات ناشی از افزایش کلسترول و چربی در نتیجه مصرف گوشتهای طبیعی در مورد گوشتهای آزمایشگاهی کاهش مییابد. زیرا گوشتهای کشت سلولی در آزمایشگاه در شرایط کاملاً کنترل شده عاری از چربی و کلسترول تولید میشوند. همچنین امکان آلودگی گوشت دام بر اثر تغذیه از علوفه آلوده به انواع آفت کشها و مواد شیمیایی، در مورد گوشت کشت داده شده در آزمایشگاه تقریباً به صفر میرسد.
مارک پست دانشمند متخصص در دانشگاه ماستریخت (Maastricht)، اولین کسی بود که در سال 2013 سلولهای حیوانی کشت شده در آزمایشگاه را به عنوان منبع ابتکاری و احتمالی برای تامین گوشت مورد نیاز بشر معرفی کرد.
منابع
- میترا اسدنیا. مجله دانستنیها.