گرمایش جهانی و سوء تغذیه
نتایج جدیدترین بررسی ها نشان داده، هر چند که افزایش CO2 در جو زمین به افزایش رشد گیاهان منجر می شود، اما همزمان ارزش غذایی را از سفره ما می دزدد.
به گزارش پورتال یو سی (شما می توانید)، در حال حاضر حدود 815 میلیون انسان در سراسر زمین در معرض ناامنی غذایی بوده و اکثر آنها دچار سوء تغذیه هستند؛ این در حالی است که بر اساس آمار جهانی، غذای کافی برای همه ساکنان این کره وجود دارد. از جمله عاملان این ناامنی غذایی می توان به مشکلات توزیع مواد غذایی و دسترسی به آن به ویژه در مناطق درگیر جنگ و همچنین تغییرات آب و هوایی و رویدادهای شَدید اقلیمی که به محدود شدن تولید مواد غذایی منجر می شود، اشاره کرد.
از آنجایی که رشد گیاهان بسیار به تغییر آب و هوایی حساس است، افزایش گرمای جهانی و در پی آن بالاتر رفتن سطوح دی اکسید کربن به ایجاد نگرانی هایی در مورد وخیم تر شدن مسئله فوق الذکر منجر شده است. به دلیل ترکیب ژنتیکی خاص گیاهان مختلف، تغییرات آب و هوایی می تواند چرخه حیات آنها را از بین ببرد؛ گفته می شود افزایش دما در مناطق گرمسیر و نیمه گرمسیر به کاهش 20 تا 40 درصدی تولید برنج و ذرت تا پایان قرن منجر خواهد شد.
یافته های جدید منتشر شده در نشریه Science Advances از جمله چندین تحقیقات روز افزونی است که نشان داده افزایش دی اکسید کربن جوی با کاهش ارزش غذایی بسیاری از گیاهان خوراکی اصلی به ناامنی غذایی منجر خواهد شد. محققان این پژوهش چند ساله از ژاپن، چین، آمریکا و استرالیا که روی مناطق پرورش برنج در نزدیکی دلتای رود یانگ تسه چین و استان ایباراکی ژاپن متمرکز بوده، می گویند پروتئین، مواد مغذی مانند آهن و روی و ویتامین موجود در دانه های برنج تحت تاثیر این تغییرات اقلیمی قرار گرفته که خود می تواند عواقب احتمالی برای مصرف کنندگان این ماده غذایی در کشورهای فقیر داشته باشد.
یونوم
یونوم یک گیاه شامل ترکیب شیمیایی آن از جمله مواد مغذی معدنی و عناصر ردیاب آن است. بسیاری از این مواد مغذی و عناصر، از خاک بدست می آیند، اما گیاهان همچنین از دی اکسید کربن جوی برای تولید قندهای غنی از کربن و سایر کربوهیدرات ها استفاده می کنند. شواهدی وجود دارد که نشان می دهد افزایش کربوهیدرات های ناشی از افزایش دی اکسید کربن به ایجاد عدم تعادل در یونوم گیاه منجر می شود. دلیل آن شاید این باشد که نسبت کربوهیدرات ها به مواد معدنی بسیار بالاتر رفته یا به تغییری در شکل مصرف این مواد معدنی در گیاه منجر می شود. به هر شکل، این امر به مشکل بزرگی برای بشریت منجر شده؛ زیرا مواد مغذی در بدن تولید نمی شوند و آنها را باید با رژیم غذایی تامین کرد.
می دانیم که افزایش سطوح دی اکسید کربن به کاهش تمرکز مواد مغذی رژیم غذایی مانند روی و آهن در محصولات زراعی خوراکی مهم منجر می شود. علاوه بر آن، افزایش این ماده می تواند باعث تولید بیشتر مواد سمی در برخی مزروعات غذایی شود. حدود 40 درصد از گونه های گیاهی، مولکول های گلیکوزید سیانوژنیک تولید می کنند که می تواند به شکل سیانید تجزیه شود. این مولکول بطور معمول به میزان کم در گیاهان تولید می شود که به فرآیند متابولیکی آنها و دفع حشرات کمک می کند. قرار گرفتن بیش از حد در معرض سیانید می تواند به مشکلات سلامتی منجر شود، از این رو تلاش هایی در جهت محدود کردن سیانوژن ها در گیاهانی مانند مانیوک (Cassava) که در تولید دسرها کاربرد دارد، در جریان است. بالاتر رفتن سطوح دی اکسید کربن باعث افزایش تولید این مولکول در گیاه مذکور شده و این احتمال وجود دارد که بیشتر شدن سطوح این گاز باعث شود افراد دارای مصرف بالای محصولات زراعی بیشتر در معرض مسمومیت سیانیدی مزمن قرار بگیرند.
رژیم غذایی دو میلیارد انسان در جهان بر برنج تکیه دارد و افزایش دی اکسید کربن ممکن است دسترسی آنها به سطوح کافی از ویتامین های مهم را محدود کند. محققان در این پژوهش چندین گونه برنج را در معرض سطوحی از دی اکسید کربن قرار دادند که انتظار می رود در اواخر قرن کنونی شاهد آن باشیم (570 بخش در میلیون). برای مقایسه باید گفت در حال حاضر این میزان حدود 410 بخش در میلیون است. تحلیل ها حاکی از کاهش پروتئین، روی و آهن بودند. محققان همچنین کاهش ویتامین B1 (تیامین)، B2 (ریبوفلاوین)، B5 (اسید پانتوتنیک) و B6 (فولات) را در این گیاه مشاهده کردند. اما جالب اینجا بود که میزان ویتامین E افزایش یافته بود. به نظر می رسد دی اکسید کربن بر قابلیت تولید مولکول های حاوی نیتروژن تاثیر می گذارد. ویتامین های گروه B که حاوی نیتروژن هستند، در معرض مقادیر افزایش یافته این گاز نقصان یافته و میزان ترکیبات غنی از کربن فاقد نیتروژن مانند ویتامین E بیشتر شده بود.
به گفته محققان، کاهش کیفیت برنج در اثر افزایش دی اکسید کربن ممکن است تاثیر اساسی؛ اما ناشناخته بر سلامت انسان داشته باشد. علاوه بر تلاش های اساسی در جهت تحت کنترل نگه داشتن این گاز گلخانه ای، همچنین باید سلامت گیاهان و سطوح مواد مغذی آنها را تحت نظر قرار داده و روش هایی برای ارتقای ارزش غذایی گیاهان زراعتی از طریق استفاده بهینه از کودهای معدنی، ارتقای زیست محیطی یا استفاده از اصلاحات ژنتیکی برای کشت گیاهان دارای مواد مغذی بهتر پیدا کرد.
افزایش گرسنگی جهانی با وجود کافی بودن مواد غذایی برای همه انسان ها
امروزه در جهان بیش از 17 درصد غذای بیشتری نسبت به تعداد انسان ها نسبت به 30 سال قبل تولید می شود، اما نزدیک به یک میلیارد انسان هر شب گرسنه می خوابند. مشکل اینجا است که بسیاری از انسان ها از زمین مناسب برای کشاورزی یا درآمد کافی برای خرید مواد غذایی برخوردار نیستند. تغییرات آب و هوایی نیز به سرعت افراد فقیر را در محدودیت بیشتر دسترسی به مواد غذایی قرار می دهد.
زنان بیش از نیمی از جمعیت جهان را تشکیل می دهند، اما جزء 60 درصد جمعیت گرسنه محسوب می شوند. 98 درصد گرسنگان نیز در کشورهای در حال توسعه زندگی می کنند. آسیا و منطقه اقیانوسیه نیز که بیش از نیمی از جمعیت جهان را در خود جای داده، مَسکن حدود دو سوم گرسنگان جهانی است. 65 درصد جمعیت گرسنه جهان در 7 کشور یعنی هند، چین، جمهوری دموکراتیک کنگو، بنگلادش، اندونزی، پاکستان و اتیوپی زندگی می کنند. این میزان در اثر مسائلی مانند جنگ و تغییرات آب و هوایی در حال افزایش است.
طبق گزارش سالانه سازمان ملل در سال گذشته در مورد امنیت غذایی و تغذیه جهانی، جمعیت بزرگی از انسان ها در معرض اشکال مختلف سوء تغذیه هستند. بیماری هایی مانند کم خونی در زنان یا چاقی بزرگسالان نیز از عوامل نگران کننده ای است که نه تنها جنگ ها و تغییرات آب و هوایی؛ بلکه تغییر در عادت های غذایی و بحران های اقتصادی نیز در بروز آنها نقش مهمی دارند.
این گزارش که اولین ارزیابی جهانی سازمان ملل در مورد امنیت غذایی و تغذیه جهانی بود، در پی تصویب دستور کار 2010 برای توسعه پایدار منتشر شد که قصد دارد تا سال 2030 به عنوان بالاترین اولویت سیاست جهانی به گرسنگی و انواع سوء تغذیه پایان دهد.
منابع
خبر علمی «گرمایش جهانی و سوء تغذیه» توسط هیئت تحریریه خبر پورتال یو سی (شما می توانید) با استناد به Science Advances و مجله دانشمند، ترجمه، تدوین و نگارش شده است.
