ساختمان داخلی زمین چگونه است؟

انسان همواره کنجکاو بوده است بداند ساختمان زمین چگونه است. او ابتدا با حفر چاه های عمیق سعی کرد این معما را حل کند؛ اما موفق نشد. تا اینکه سرانجام روشی یافت که بر اساس آن می توانست تا حدودی از ساختمان داخلی زمین آگاه شود.

این روش عبارت است از مطالعه اثر امواج حاصل از زلزله که از درون سنگ های زمین می گذرند. با استفاده از این روش می توان تراکم سنگ ها را در درون زمین تعیین کرد. امواج زلزله از میان سنگ هایی که تراکم بیشتری دارند و سخت تر هستند، سریع تر عبور می کنند.

این مطالعات نشان می‌دهند که کره زمین از سه لایه اصلی تشکیل شده است. این لایه ها عبارتند از:

1. پوسته (Crust)
2. جبه یا گوشته (Mantle)
3. هسته (Core)

پوسته لایه ای است که ما روی آن زندگی می کنیم. لایه میانی زمین را جبه و داخلی ترین لایه آن را هسته می نامند. هسته خود به دو قسمت هسته خارجی (Outer Core) و هسته داخلی (Inner Core) تقسیم می شود.

ساختمان پوسته در محل قاره ها و اقیانوس ها متفاوت است. بستر اقیانوس ها بیشتر از بازالت تشکیل شده است. اما قاره ها از سنگ هایی که منشاء گرانیتی دارند به وجود آمده اند.

مطالعات زلزله شناسی نشان می دهد که قطر پوسته در قاره ها خیلی بیشتر از اقیانوس ها است. پوسته 1 درصد از حجم کره زمین و 4 درصد از وزن آن را تشکیل داده است. هرچه در پوسته پایین تر برویم، دما بیشتر می شود. دمای پوسته در هر 35 متر، یک درجه افزایش می یابد. دمای آن در عمق سه کیلومتری حدود 100 درجه سانتیگراد و در عمق 50 کیلومتری، 1200 درجه سانتیگراد است.

پس از پوسته به جبه می رسیم. این لایه 2880 کیلومتر ضخامت دارد. 84 درصد از حجم کره زمین و 67 درصد از وزن آن را جبه تشکیل داده است. مواد تشکیل دهنده جبه بیشتر از جنس کانی های آهن و منیزیم می باشند.

هسته، داخلی ترین قسمت زمین است. بر اساس اطلاعات بدست آمده از امواج زلزله، قسمت بیرونی هسته، مایع و قسمت داخلی آن، جامد است. آهن و نیکل مواد اصلی تشکیل دهنده هسته هستند. 15 درصد از حجم کره زمین و 32 درصد از وزن آن در هسته است. هسته خارجی 2190 کیلومتر و هسته داخلی 1340 کیلومتر ضخامت دارد. فاصله سطح زمین تا مرکز آن حدود 6400 کیلومتر است.

منابع

1. کتاب چرا، چطور، چگونه؟ دکتر سونیتا گوپتا و دکتر نینا آگراوال. ترجمه پریسا همایون روز و پریچهر همایون روز. موسسه نشر و تحقیقات ذکر. تیر 1393.