منظور از ایزوبار و ایزوترم چیست؟
واژه ایزوبار (هم فشار) از یک لغت یونانی به معنی هم وزن ریشه می گیرد. ایزوبار خطی است که روی نقشه آب و هوا ترسیم می شود و تمام نقاط دارای فشار جوی یکسان را به هم وصل می کند. ایزوبارها به خطوط یا منحنی های تراز در نقشه های معمولی شبیه هستند که نقاط دارای ارتفاع یکسان را به هم پیوند می دهند.
هرچه ایزوبارها یا خطوط هم فشار به هم نزدیکتر باشند، شیب اختلاف فشار در یک فاصله معین، تندتر و زیادتر است. هوا از ناحیه فشار بالا (فرابار) به ناحیه فشار پایین (فروبار) حرکت می کند و هرچه شیب فشار بیشتر باشد، جریان هوا سریع تر است و باد شدیدتری به وجود می آید.
ایزوترم (هم دما) خطی است که در نمودار آب و هوا ترسیم می شود و نقاطی از زمین را به هم پیوند می دهد که یا در یک زمان خاص، دمای مساوی دارند و یا میانگین دمای آنها در طول سال، برابر است.
در خطوط ایزوترم، دما به گونه ای ثبت می شود که انگار در سطح دریا اندازه گیری شده است؛ اما می دانیم که تمام ایستگاه های هواشناسی نمی توانند در سطح دریا قرار گیرند و معمولاً ارتفاع های مختلفی دارند؛ به همین دلیل، برای جبران تاثیر فشار هوا که ناشی از ارتفاع ایستگاه از سطح دریا است، به ازای هر 165 متر، 1 درجه سانتیگراد به دما می افزایند.
نکته: ایزو (ISO) در ابتدای هر واژه ای که قرار گیرد، معنی مساوی و یکسان را می دهد. به عنوان مثال:
- ایزوبار: خطی در نقشه هواشناسی است که نقاط دارای فشار جوی یکسان را به هم وصل می کند.
- ایزومتریک: اشیایی هستند که ابعاد یا مقیاس های برابر دارند.
- ایزوتونیک: مایعاتی هستند که فشار اسمزی یکسان دارند.
- ایزوتوپ: اتم هایی هستند که عدد اتمی یکسان دارند، اما تعداد نوترون ها یا وزن اتمی آنها، تفاوت می کند.
منابع
مقاله علمی و آموزشی «منظور از ایزوبار و ایزوترم چیست؟»، نتیجه ی تحقیق و پژوهش، گردآوری، ترجمه و نگارش هیئت تحریریه علمی پورتال یو سی (شما می توانید) می باشد. در این راستا کتاب Kingfisher Science Encyclopedia، تالیف Catherine Headlam ترجمه محمود سالک از نشر Kingfisher Books، منتشر شده در ۱۹۹۱ با شابک ۹۷۸۰۸۶۲۷۲۸۵۳۳ به عنوان منبع اصلی مورد استفاده قرار گرفته است.
