تقویت حافظه برای یادآوری بهتر در هر شرایطی

شما احتمالاً برخی از تجربیات مطرح شده در زیر را قبلاً داشته‌اید:

• به دیدن فیلم بزرگی می‌روید. اما چند روز بعد شما فقط یک تصویر جزئی از آن فیلم دارید یا حتی ممکن است به سرعت قادر به یادآوری نام فیلم نباشید.
• کتابی می‌خوانید و خیلی تحت تاثیر استدلال نویسنده کتاب قرار می‌گیرید. اما یک هفته بعد، وقتی کسی از شما می پرسد که کدام استدلال نویسنده کتاب برایتان مهم بود، نمی‌توانید تمام آنچه خوانده‌اید را به یاد بیاورید. بطورکلی، شما فقط به یاد دارید که آن کتاب مهمی بود ولی جزئیات آن را به خاطر نمی‌آورید.
• به کلاس درس می‌روید و تمام صحبت‌های استادتان را یادداشت می‌کنید، اما دو هفته بعد وقتی برای مطالعه امتحان به سراغ یادداشت‌هایتان می‌روید، نمی‌توانید آنچه نوشته‌اید را از یکدیگر بازشناسی کنید.
• شما مجموعه‌ای از کارت‌های ویزیت تهیه می‌کنید. چند روز بعد وقتی به آنها نگاه می‌کنید، نمی‌توانید چهره تمام افراد را به یاد بیاورید.

خب؛ چنین فراموشی‌هایی عادی است. در واقع این فراموشی‌ها روش ما برای غلبه بر مجموعه اطلاعاتی است که هر روز دریافت می‌کنیم.

اما یک دلیلی که اکثر مردم در به یاد آوردن برخی چیزها مشکل دارند این است که آنها یک تصویر واضح از چیزی که می‌خواهند به یاد بیاورند ندارند، زیرا آنها از ابتدا توجه کافی به آن نمی‌کنند. گام اول برای یادآوری هر چیزی «توجه کردن» است.

شما می‌توانید با توجه کردن، مرور ذهنی و تکرار، به تقویت حافظه خود کمک کنید و آنچه را که می‌خواهید به یاد آورید.

توجه کردن

تمرین‌های زیر به شما کمک می‌کنند تا نسبت به آنچه انجام می‌دهید، تا حدودی توجه داشته باشید.

1) ایجاد یک راه‌انداز حافظه برای افزایش توانایی شما جهت تمرکز کردن

زمانی که شما در یک موقعیتی قرار دارید که یادآوری برخی از اطلاعات خاص برایتان اهمیت زیادی دارد، می‌توانید برای توجه به آن اطلاعات از یک «راه‌انداز حافظه» استفاده نمایید. این راه‌انداز تقریباً می‌تواند هر نوع اشاره یا علامت جسمی، مانند بالا بردن انگشت شست یا قلاب کردن انگشتان داخل هم باشد. همچنین، شما می‌توانید برای یادآوری خودتان به توجه کردن، از یک حالت ذهنی استفاده نمایید. بطورکلی، هر علامتی که انتخاب می‌کنید باید به شما کمک کند که در آن موقعیت خاص هوشیار باشید و آنچه می‌بینید و می‌شنوید را به خاطر داشته باشید. با این روش می‌توانید تمام صحنه‌ها یا رخدادهای یک موقعیت را به یاد بیاورید.

با انتخاب یک علامت برای راه‌اندازی حافظه‌تان، شما می‌توانید جزئیات یک موقعیت مهم را در ذهن‌تان مرور کنید و آن را به راحتی به یاد بیاورید. به علاوه، توجه و هوشیاری‌تان در برخی از موقعیت‌ها مانند دیدار با یک کارمند یا یک مشتری بیشتر می‌شود.

2) مانند یک دوربین نگاه کنید، و مانند یک ضبط صوت کار کنید.

این تمرین به شما کمک خواهد کرد که موقعیت‌های روزمره را بطور دقیق و کاملی مشاهده کنید و صدای اطرافتان را بشنوید.

شما می‌توانید این فن را در هر جایی که هستید، بکار ببرید. کاربرد این فن بیشتر در مهمانی‌ها، قرارهای شغلی و موقعیت‌های مهم دیگری که شما مطمئنید می‌خواهید بطور دقیق چیزی را به یاد بیاورید مطلوب است. همچنین، می‌توانید این فن را برای تمرین و افزایش مهارت‌های حافظه‌تان و زمانی که شما در ایستگاه منتظر آمدن اتوبوس هستید، یا وقتی در سالن انتظار برای تماشای یک فیلم نشسته‌اید، بکار ببرید.

برای انجام این فن، خودتان را به عنوان یک دوربین تصور کنید و از صحنه‌هایی که می‌بینید عکس بگیرید، یا می‌توانید خودتان را به عنوان یک دستگاه ضبط صوت تصور کنید و گفتگوهای پیرامون‌تان را ضبط کنید.

بعد از ثبت آنچه دیده‌اید یا شنیده‌اید، با آرامش چشمان‌تان را ببندید و برای چند ثانیه روی دیده‌ها و شنیده‌های خود تمرکز کنید. اگر شما عکسی گرفته‌اید، آن را بطور معنی‌داری در چشم ذهن‌تان تجسم کنید و روی آن متمرکز شوید. در هنگام تصویربرداری از صحنه‌ها، چه اشیاء یا افرادی را دیده‌اید؟ به چه رنگ‌ها یا جزئیاتی توجه کرده‌اید؟ اگر در اتاق بودید، چه لوازمی را در آنجا دیدید؟ لباس اطرافیان‌تان چه رنگی بود؟

سپس، به تصویر اصلی نگاه کنید و تصویر ذهنی‌تان را با آن مقایسه کنید. شما چه چیزهایی را فراموش کرده‌اید؟ به چه چیزهایی اشاره کرده‌اید که اصلاً در آنجا نبودند؟ آیا شما جزئیات را بطور نادرست مشاهده کرده‌اید؟ برای افزایش دقت و توجه‌تان نسبت به تصاویر و رخدادها این فن را هر چند وقت یکبار تمرین کنید.

اگر شما سعی کرده‌اید که مانند یک ضبط صوت گوش کنید، آنچه هم اکنون در ذهن‌تان می‌شنوید را بازگو کنید. مردم چه می‌گویند؟ چه صداهایی در پیرامون‌تان می‌شنوید؟ مسلماً شما قادر نیستید تمام گفتگوها یا صداهای پیرامون‌تان را بطور دقیق بشنوید، با این حال می‌توانید جزئیاتی از آنها را ضبط کنید. بطورکلی، اگر شما خودتان را به عنوان یک دستگاه فیلم‌برداری تصور کنید، می‌توانید تمام تصاویر و صداها را مرور کنید.

3) استفاده از فن یادداشت‌برداری برای افزایش تمرکز

راه دیگر برای توجه بهتر، رمزگردانی اطلاعات از طریق یادداشت‌برداری در موقعیت‌هایی مانند یک سخنرانی یا بحث کلاسی است. حتی اگر شما بعداً به یادداشت‌هایتان نگاه نکنید، انجام این فرآیند توجه و هوشیاری ذهنی‌تان را برای آنچه شنیده‌اید یا دیده‌اید بیشتر می‌کند. بعلاوه، فن یادداشت‌برداری اطلاعات دیداری، شنیداری و حرکتی شما را تقویت می‌کند.

یک روش مناسب برای یادداشت‌برداری، نوشتن نکات کلیدی است. از آنجا که عمل نوشتن، توجه شما را متمرکز می‌کند، بنابراین شما می‌توانید اطلاعات بیشتری را دریافت کنید. یادداشت‌برداری به صورت جزء به جزء نیز به شما در درک بهتر و فکر کردن درباره آنچه که می‌شنوید، کمک خواهد کرد. فقط سعی کنید عبارات و مفاهیم اصلی را یادداشت کنید، زیرا هدف از یادداشت‌برداری افزایش هوشیاری و توجه شما است.

آلیسون، دانشجویی بود که توانست این هدف را کشف کند. او در ابتدا متوجه شد که گوش دادن به مطالب یک سخنرانی برایش دشوار است، زیرا او بی‌قرار بود و ذهنش بطور ناخودآگاه به سمت چیزهای دیگر منحرف می‌شد. او به جای توجه به مطالب سخنران، شروع به فکر کردن درباره رخدادهای دیروز یا برنامه‌ریزی برای فردا می‌کرد. سپس، وقتی بطور ناگهانی متوجه این مساله می‌شد، سعی می‌کرد توجه‌اش را به کلاس جلب کند. اما بعد از چند دقیقه دوباره بطور ناخودآگاه توجه‌اش به سمت چیزهای دیگر منحرف می‌شد.

سرانجام آلیسون توانست با یادداشت‌برداری، تقویت توجه و تمرکز ذهنش بر مطالب سخنرانی، بر این مشکل غلبه کند.

مرور ذهنی

اگر شما یکی از معدود افراد با یک حافظه تصویری هستید، احتمالاً مجبورید چندین بار آنچه یاد گرفته‌اید را بطورکلی مرور کنید تا با این روش، موارد یاد گرفته شده کاملاً وارد حافظه‌تان شود. حالا اگر شما از یادگیری جدیدتان فاصله بگیرید، مجبور هستید برای بازسازی حافظه‌تان دوباره آنها را مرور کنید. در واقع، برای به یاد آوردن نیاز به تکرار دارید.

تکرار وسیله خوبی برای جبران کوتاهی حافظه کوتاه مدت است، زیرا اطلاعات اغلب نیاز دارند پیش از ذخیره شدن، تجدیدنظر و تجدیدسازمان یابند. تکرار یا مرور ذهنی برای یادداری موجب می‌شود که اطلاعات را از حافظه کوتاه مدت به حافظه بلندمدت انتقال دهیم. ممکن است فکر کنید که تکرار، یک عمل مکانیکی است و خیلی مفید نیست. اما فراموش نکنید که با همین تکرار است که حروف و محاسبات عددی ساده را یاد گرفته‌ایم. بچه‌ها، املای کلمات را بارها و بارها می‌نویسند تا به یاد داشته باشند. هنرپیشگان سینما و تئاتر و ژیمناست‌ها، بطور خستگی‌ناپذیر برخی حرکات را تکرار می‌کنند تا از آنها حافظه عملی تشکیل دهند.

افراد در حدود 70 درصد از آنچه در یک روز یاد گرفته‌اند را فراموش می‌کنند و در حدود 90 درصد آن را نیز در روزهای بعد فراموش می‌کنند! اگر شما یاد بگیرید از انواع نمونه‌های رمزگردانی استفاده کنید، می‌توانید یادآوری خود را افزایش دهید. اثرهای حافظه با رمزگردانی چندین برابر می‌شود.

بنابراین، وقتی می‌خواهید چیزی را به یاد بیاورید، بررسی و مرور ذهنی می‌تواند به استحکام حافظه‌تان کمک کند. شما می‌توانید از فنون دیگر یادآوری نیز استفاده نمایید. البته، مرور ذهنی متفاوت از فرآیندهای دیگر مانند تقطیع، تصویرسازی ذهنی و واژه‌های راه‌انداز است که اطلاعات را وارد حافظه می‌کنند.

اولین گام در مرور ذهنی این است که آنچه یاد گرفته‌اید را بطور منسجمی رمزگردانی کنید. در مرور ذهنی، شما با برگشت به مواد اطلاعاتی، بررسی اولیه‌تان را گسترش می‌دهید. در واقع، این فرآیند مانند عملکرد یک بازیگر برای یاد گرفتن بخشی از یک متن است. او ابتدا یک بار متن فیلمنامه را مرور می‌کند، آن گاه نقش‌اش را در خودش درونی می‌کند. سپس به دنبال تعامل با بازیگران دیگر، مرور ذهنی‌اش را از نقشی که بر عهده دارد، گسترش می‌دهد. نتیجه این فرآیند، یک عملکرد بی‌نقص برای اجرای یک نقش است.

فرآیند مرور ذهنی می‌تواند برای انواع وظایف حافظه نیز بکار برده شود، مانند:

• به یاد آوردن نام افرادی که شما در یک مذاکره یا یک رویداد ارتباطی با آنها مواجه می‌شوید.
• مرور ذهنی یادداشت‌هایی که از یک کلاس یا یک ملاقات داشته‌اید.
• به خاطر آوردن آنچه که شما در تقویم روزانه‌تان برای چند روز بعد نوشته‌اید.
• یا ارائه یک سخنرانی و…

کاربرد موثر فرآیند مرور ذهنی

یک روش خوب برای استفاده از فرآیند مرور ذهنی این است که ابتدا نوشته‌ها یا اطلاعات گردآوری شده خود را ثبت کنید. برای مثال، اگر می‌خواهید در برابر جمعی سخنرانی کنید، ابتدا خلاصه‌ای از آنچه می‌خواهید بیان کنید را یادداشت نمایید، سپس آن را مرور کنید. وقتی یادداشت‌هایتان را مرور کردید، می‌توانید برای کمک به راه‌اندازی حافظه‌تان، زیر مطالب مهمی که می‌خواهید عنوان کنید یک خط بکشید، یا از یک پرانتز استفاده کنید، یا عبارات مهم‌تان را برجسته بنویسید.

مزیت انجام فرآیند مرور ذهنی این است که شما با اطلاعاتی که می‌خواهید به حافظه‌تان بسپارید زودتر آشنا می‌شوید. به خاطر داشته باشید ما 90 درصد آنچه که یاد می‌گیریم را بعد از چند روز فراموش می‌کنیم. بنابراین، با فرآیند مرور ذهنی شما تمام یادداشت‌ها یا اطلاعاتی که گردآوری کرده‌اید را بهتر درک خواهید کرد. اگر شما بطور جزئی یادداشت‌برداری کنید یا واژه‌های کلیدی را بنویسید، می‌توانید برای یادآوری فقط آنها را مرور کنید. بنابراین، برای شناخت هر چیز در مدرسه یا محل کارتان می‌توانید از مرور ذهنی استفاده نمایید.

مرور ذهنی برای دریافت درست اطلاعات

بعد از یک بررسی اولیه، تکرار پیاپی اطلاعات در ذهن موجب انسجام آنها در حافظه می‌شود. به موازات اینکه شما فرآیند مرور ذهنی را بکار می‌گیرید، درک خواهید کرد که چه مقدار تکرار برای انواع متفاوت اطلاعات نیاز دارید. قانون کلی این است که هرچه مواد اطلاعاتی بیشتر باشد، شما برای به خاطر سپردن آنها نیاز به تکرار بیشتری دارید.

فرآیند مرور ذهنی مانند دیالوگ‌هایی است که یک بازیگر باید در صحنه بیان کند. اگر بازیگر مجبور است فقط چند دیالوگ را حفظ کند، معمولاً یک یا دو بار تکرار به ماندگاری اطلاعات در حافظه او کمک می کند، اما اگر او قرار است یک صحنه طولانی را نقش آفرینی کند، تکرار بیشتر دیالوگ‌های او بسیار ضروری است.

بهترین زمان برای مرور اطلاعات، چند روز یا چند شب قبل است. هنگامی که ما مطلبی را مرور می‌کنیم یا حرکتی انجام می‌دهیم، فرآیند مرور ذهنی در هنگام خواب نیز بطور ناخودآگاه در ذهن ما انجام می‌شود تا آنچه که یاد گرفته‌ایم در حافظه‌مان ذخیره شود.

بطورکلی طی کردن فرآیند زیر در یادگیری به ما کمک خواهد کرد:

1. چند روز قبل از رفتن به سر جلسه امتحان یا ایراد کردن یک سخنرانی، یادداشت‌ها و هر مقاله یا کتابی که دارید را با برجسته‌سازی قسمت‌های مهم، علامت گذاری یا خط کشیدن زیر کلمات کلیدی بررسی کنید.
2. مطالب‌تان را یکبار بخوانید و به موارد علامت گذاری شده و واژه‌های برجسته توجه کنید.
3. شب قبل از امتحان یا ایراد کردن یک سخنرانی یا حتی صبح همان روز، واژه‌هایی که برجسته کرده‌اید و مواردی که علامت گذاری کرده‌اید را مرور کنید.

قدرت بازبینی و مرور ذهنی‌تان را افزایش دهید.

در مرحله بازبینی و مرور ذهنی، توانایی رمزگردانی و بازیابی‌تان را افزایش دهید. فرآیند بازبینی و مرور ذهنی را با فنون دیگر حافظه ترکیب کنید. وقتی شما به بازبینی و مرور ذهنی می‌پردازید، یک حافظه جزئی و استواری دارید، زیرا شما در این فرآیند از چند کانال حافظه‌ای استفاده می‌نمایید. در زیر چند فن برای انجام بهتر مرور ذهنی مطرح شده است:

• از قطعه قطعه کردن اطلاعات و گروه‌بندی برای به خاطر آوردن مواد گوناگون استفاده نمایید. برای ایراد کردن یک سخنرانی، از واژگان کلیدی استفاده نمایید. آنگاه به گروه‌بندی‌ها و مواد متفاوت اطلاعات که برای مرور ذهنی مناسب هستند، توجه کنید.
• همانگونه که به بازبینی و مرور ذهنی می‌پردازید، از تصویرسازی ذهنی استفاده نمایید. برای مثال، خودتان را در حال خواندن یا شنیدن یک داستان تصور کنید.
• جهت تقویت بیشتر یادگیری‌هایتان از بحث گروهی استفاده نمایید.

فرآیند مرور ذهنی به شما کمک می‌کند که ماده‌های پیچیده و طولانی را در حافظه‌تان ذخیره کنید. البته، اینکه شما باید چه مقدار به بازبینی و مرور ذهنی بپردازید، بستگی به نوع موضوع، جزئی بودن و طولانی بودن آنها دارد.

تکرار اطلاعات

فن مشابه با مرور ذهنی، تکرار برخی از چیزهایی است که می‌شنوید. تکرار را می‌توان با فنون دیگر از جمله تصویرسازی ذهنی یا انواع دیگر تداعی‌ها نیز به کار برد. تفاوت فن مرور ذهنی با تکرار در این است که مرور ذهنی برای اطلاعات پیچیده و طولانی و در جایی که شما سعی می‌کنید جزئی‌ترین اطلاعات را به یاد بیاورید، بکار می‌رود. اما تکرار یک روش برای به یاد آوردن اطلاعات ساده‌تر مانند نام افراد، شماره تلفن‌ها، شماره حساب‌های بانکی و جهت‌های خیابان است.

بهترین نمونه برای اثربخشی فرآیند تکرار، استفاده از اقسام گوناگون بازی‌های حافظه‌ای است که در مدارس یا اردوگاه‌ها برای به خاطر آوردن نام افراد به کار می‌رود. گاهی اوقات این بازی‌ها را افراد بزرگسال نیز انجام می‌دهند. در این بازی افراد به صورت دایره‌وار در کنار هم می‌نشینند. نفر اول ابتدا نام خودش را بیان می‌کند. آنگاه نفر دوم بعد از تکرار نام نفر اول، نام خودش را بیان می‌کند. نفر سوم نیز بعد از تکرار دو نام قبلی نام خودش را بیان می‌کند. بدین ترتیب این بازی بین گروه ادامه پیدا می‌کند.

1. بازیکن اول می‌گوید تد.
2. بازیکن دوم می‌گوید تد، بعد نام خودش را می‌گوید، جری.
3. بازیکن سوم می‌گوید تد و جری، سپس نام خودش را می‌گوید، سوسی.
4. بازیکن چهارم می‌گوید تد، جری و سوسی، سپس نام خودش را می‌گوید، جیل.

هدف از این بازی این است که افراد با فرآیند تکرار، نام افراد مختلف را بشناسند و بتوانند آنها را به یاد بیاورند. فرآیند تکرار را می‌توانید در مورد هر چیزی استفاده کنید، زیرا وقتی ما چیزی را می‌شنویم به سرعت در مورد آن فکر می‌کنیم.

استفاده از فرآیند تکرار در زندگی روزانه

زمانی که از فرآیند تکرار استفاده می‌کنید، مهم‌ترین اطلاعات را انتخاب نمایید. اگر شما مجبورید مجموعه‌ای از شماره تلفن‌ها و شماره حساب‌های بانکی یا رموز عبور را به خاطر بسپارید، می‌توانید از تقطیع نیز استفاده نمایید. تقطیع، فرآیند تکرار را برای‌تان آسان‌تر می‌کند. برای به خاطر سپردن اطلاعات می‌توانید از تکرار ذهنی یا فیزیکی نیز استفاده نمایید. برای تکرار ذهنی، از خودگویی جهت یادآوری نام افراد استفاده کنید و برای تکرار فیزیکی، نام افراد را یادداشت نمایید یا نام آنها را آهسته زیر لب مرور کنید.

در زیر چند نمونه از چگونگی کاربرد تکرار در زندگی روزمره مطرح شده است:

• شما فردی را ملاقات می‌کنید و می‌خواهید که نام او را برای همیشه به یاد داشته باشید. بدین منظور سعی کنید نام افراد را چندین بار در ذهن‌تان مرور کنید. آنگاه، نام آن فرد را تفسیر کنید. مثلاً برای به خاطر آوردن نام هِنری، به خودتان بگویید که هِنری به نقاشی کشیدن علاقه دارد. به موازات این کار می‌توانید از تصویرسازی ذهنی استفاده نمایید. مثلاً، نام هِنری را با یک میوه تداعی کنید.
• به یک سخنرانی گوش می‌دهید و می‌خواهید که نظر سخنران را به خاطر بسپارید. بدین منظور سعی کنید نظر سخنران را بطور ذهنی مرور کنید و آن را چند مرتبه با خودتان تکرار کنید. آنگاه، اگر خواستید عقیده سخنران را بطور منسجمی به خاطر بسپارید، درباره نکات مثبت و منفی آن فکر کنید.
• ممکن است بخواهید شماره تلفن، یا شماره حساب بانکی یا رمز عبوری که دیده‌اید، یا شنیده‌اید را به خاطر بیاورید. در این مورد، می‌توانید بدون تداخل شماره‌ها با یکدیگر هر شماره را برای خودتان تکرار کنید. آنگاه برای سهولت یادآوری اعداد می‌توانید آنها را سازماندهی یا تقطیع نمایید. مثلاً می‌توانید شماره 0226941953، را به سه واحد جداگانه تقسیم کنید: 1953-694-022 و آنها را بطور ذهنی با خودتان تکرار کنید. همچنین، می‌توانید از تصویرسازی ذهنی برای به خاطر آوردن شماره‌ها استفاده نمایید. برای نمونه، اگر می‌خواهید شماره حساب‌تان را به یاد بیاورید، تصور کنید در بانکی که در آنجا حساب باز کردید قرار دارید. با پیوند برقرار کردن بین شماره‌ها نیز می‌توانید یادآوری آسانی داشته باشید.
• به جایی می‌روید و می‌خواهید آدرسی را به یاد بیاورید. بدین منظور بهتر است آدرس را در کاغذی یادداشت نمایید و آن را با خودتان تکرار کنید. همچنین، می‌توانید از تصویرسازی ذهنی برای یادآوری نام خیابان‌ها استفاده نمایید.

افرادی که با عامه مردم سر و کار دارند، مانند معلمان، بازاریابان و سیاستمداران و… از جمله کسانی هستند که در مورد به یاد آوردن نام‌ها و چهره‌ها نگران می‌باشند. به این ترتیب یکی از بزرگترین دلایل تقویت حافظه برای این دسته از افراد، به یاد آوردن بهتر نام‌ها و چهره‌ها است.

به یاد آوردن نام‌ها

برای اینکه شما بتوانید نام افراد را به راحتی به یاد بیاورید، در زیر چند روش خاص مطرح شده است:

1) توجه کردن

زمانی که شما شخصی را ملاقات می‌کنید، اولین گام جهت به یاد آوردن نام او، توجه کردن به آن شخص است. برای این کار شما باید نام آن شخص را بشنوید و چهره وی را مشاهده نمایید. در حقیقت، یک دلیل اصلی برای فراموش کردن یک نام این است که شما به اولین مکانی که در آن شخصی را ملاقات می‌کنید، توجه نمی‌کنید.

ممکن است شما در طول معارفه به دلیل فکر کردن به ایجاد یک ارتباط خوب با شخص مقابل دچار حواس پرتی شوید و مکانی را که در آن ایستاده‌اید را فراموش کنید. نکته مهم این است که شما هنگام ملاقات با اشخاص، هوشیار و متمرکز باشید. برای تمرکز بیشتر می‌توانید از یک واژه راه‌انداز ذهنی یا یک راه‌انداز فیزیکی استفاده نمایید.

2) تکرار و مرور ذهنی

علاوه بر شنیدن نام یک شخص، آن نام را بطور ذهنی برای خودتان تکرار کنید و سعی کنید آن را در مکالمه‌تان نیز با صدای بلند تکرار نمایید. این روش منجر به انتقال نام آن شخص از حافظه کوتاه مدت به حافظه بلندمدت می‌شود.

3) تامل و بررسی کردن

وقتی در مکان یا رویدادی شخصی را ملاقات می‌کنید، بعد از برگشت از آن مکان، در مورد افرادی که دیدید کمی تامل کنید و سعی نمایید نام تمام افرادی را که ملاقات کردید به یاد بیاورید. نام هر فردی که به یاد می‌آورید را بلند تکرار کنید و روی یک کاغذ بطور تصادفی آنها را یادداشت نمایید.

4) روش چهار نکته‌ای SALT را بکار ببرید.

شما می‌توانید از روش چهار نکته‌ای SALT که توسط کارشناس حافظه دوگلاس جی. هرمن پیشنهاد شد، استفاده نمایید.

• گفتن (Say) نام شخص مقابل با صدای بلند
• از شخص مقابل یک سوال بپرسید (Ask) که نامش را در آن بکار ببرد.
• حداقل (at Least) یکبار نام شخص مقابل را در مکالمه‌تان مورد استفاده قرار دهید.
• مکالمه‌تان را با تکرار دوباره نام شخص مقابل به پایان (Terminate) برسانید.

به یاد آوردن چهره‌ها

اگر شما نام شخصی را به یک چهره اشتباه پیوند بدهید، به یاد آوردن نام شخص به خوبی انجام نمی‌شود. در زیر روش‌ها و فنون خاصی برای به یاد آوردن چهره‌ها مطرح شده است:

1) به خصیصه‌های متمایز توجه کنید.

همانطور که شما باید به نام اشخاص توجه کنید، باید بر چهره اشخاص نیز متمرکز شوید. همانگونه شما به چهره اشخاص نگاه می‌کنید، بطور دقیق به هر خصیصه متمایز نیز توجه نمایید. به خودتان کمک کنید که به این خصایص متمایز توجه کنید و از خودتان سوالاتی نظیر این موارد بپرسید: «آیا آن آقا بینی بزرگ یا کوچکی داشت؟»، «رنگ چشمان آن آقا چه رنگی است؟»، «چانه آن خانم چه شکلی است؟».

در این شرایط، شما ممکن است خود را به عنوان یک پلیس مجسم کنید که در پی شناسایی مجرم، از قربانی می‌خواهد که ویژگی‌های متمایز مجرم را بازگو کند، یا ممکن است شما خود را به عنوان یک کاریکاتوریست تصور کنید. اگر شما یک کاریکاتوریست بودید کدام قسمت از چهره افراد را اغراق‌آمیز یا برجسته می‌کشیدید؟ در ادامه برخی از خصیصه‌هایی که می‌توانند برجسته باشند، مطرح شده است:

• چشم‌های ریز یا درشت
• لب‌های کلفت یا نازک، دهان گشاد یا کوچک
• پیشانی بلند یا کوتاه، پیشانی صاف یا چین دار
• بینی بلند یا کوتاه، بینی باریک یا پهن
• گوش‌های بزرگ یا کوچک، گوش‌های پیش آمده
• لک‌ها یا خال‌های صورت
• زیگیل‌ها، چین و چروک‌ها و خطوط صورت
• چانه بزرگ، پیش آمده یا پس رفته
• مدل مو، سبیل یا ریش
• نوع لبخند

به هر حال، به خصایصی که می‌آیند و می‌روند مانند ریش‌ها، سبیل‌ها، عینک‌ها و مدل موها دقت کنید، زیرا ممکن است یک شخص اکنون این خصایص را داشته باشد ولی در زمان دیگر که دوباره او را ملاقات می‌کنید این خصایص را نداشته باشد.

2) به صفات شخصی توجه کنید.

زمانی که شما به یک صفت متمایز در یک فرد توجه می‌کنید، سعی کنید برخی مشخصاتی که برجستگی بیشتری دارند را نیز تعیین کنید. برای نمونه، در کنار توجه به چشم‌های آبی افراد، به حرکت آنها نیز توجه نمایید. اگر کسی چانه جلو آمده‌ای دارد، به محکم بودن آن نیز توجه نمایید. علاوه بر این، چهره اشخاص، حس درونی افراد را منعکس می‌کند. برای نمونه چهره اشخاص شادی یا غمگینی، توانایی یا خستگی، استقامت یا شرمندگی را نشان می‌دهد.

به یاد آوردن اطلاعاتی درباره یک شخص

علاوه بر به یاد آوردن نام و چهره اشخاص، سعی کنید اطلاعات دیگری را نیز درباره شغل، تفریحات، محل زندگی و دیگر مشخصات فردی بدست آورید. این فن به شما کمک می‌کند نام و چهره اشخاص را زودتر به خاطر بیاورید. همچنین، سعی کنید با هر تصویری که دوست دارید، بین نام و چهره اشخاص ارتباط برقرار کنید. نکته مهم این است که شما آن تصویر را به وضوح در چشم ذهن‌تان ببینید و بعداً برای یادآوری نام و چهره شخص مورد نظر آن را به یاد بیاورید.

اکنون برای تقویت حافظه‌تان سعی کنید تمام فنونی که در این مقاله گفته شد را تمرین نمایید. حافظه فانتومی دور از دسترس نیست.

منابع

1. کتاب راهنمای ارتقای حافظه در 30 روز. نوشته دکتر جنی گراهام اسکات. ترجمه زهرا ترازی. انتشارات کعبه دل. آبان 1392.