چگونه مالیات بر درآمد اشخاص حقیقی محاسبه می شود؟

اشخاص حقیقی برای ارسال اظهارنامه مالیاتی عملکرد سال گذشته خود تا پایان وقت 31 خرداد ماه فرصت دارند. ممکن است بپرسید چرا باید اظهارنامه مالیاتی پُر کنیم؟ خب؛ اگر می خواهید فعالیت رسمی و بی دردسری داشته باشید، پُر کردن اظهارنامه مالیاتی به نفع شما خواهد بود. زیرا بازرسان مالیات بعد از چند روز به سراغ شما می آیند و اگر اظهارنامه ای تسلیم نکرده باشید، تمام معافیت هایی که در زمان معمول برایتان مقدور بود را حذف می کنند. از طرف دیگر، آن موقع دچار مالیات های علی الراس و یا شبیه به آن می شوید که ممکن است بیشتر از مالیات اصلی شما باشد.

اولین مزیت تکمیل اظهارنامه، استفاده از معافیت های مالیاتی است. به عنوان مثال اگر درآمد ماهانه شما در سال 1395 از یک میلیون و سیصد هزار تومان (13,000,000 ریال) کمتر باشد از مالیات معاف می شوید. البته این معافیت منوط به پُر کردن اظهارنامه است. دومین مزیتِ تکمیل اظهارنامه در زمان مقرر، فرار کردن از جریمه است! بنابر قانون، اگر اظهارنامه خود را تکمیل نکنید، باید 30 درصد مالیات را جریمه بپردازید. جریمه ای که قابل بخشش هم نیست. علاوه بر این، در صورتی که اظهارنامه خود را برای سه سال متوالی تکمیل نکنید، مشمول مجازات می شوید. این مجازات از زندان تا محکومیت نقدی چند میلیون تومانی و… مشخص شده است.

اگر متقاعد شده اید که بروید و مالیات خود را پرداخت کنید، شما می توانید در این مقاله با نحوه محاسبه مالیات بر درآمد اشخاص حقیقی آشنا شوید.

یک سوال همیشگی برای مودیان وجود دارد و آن چگونگی محاسبه مالیات بر درآمد مشاغل آنها است. جدول زیر نرخ مالیات را برای درآمدهای مختلف نشان می دهد. از آنجایی که اظهارنامه مالیاتی ما مربوط به سال 1395 است، میزان معافیت مبلغ پانزده میلیون و ششصد هزار تومان (156,000,000 ریال) در سال می باشد. به عبارتی درآمد شما تا سقف 15,600,000 تومان در سال از مالیات معاف است (که این مبلغ سال به سال متفاوت است. برای اطلاع از رقم آن به وب سایت سازمان امور مالیاتی به آدرس tax.gov.ir مراجعه نمایید.) اما برای درآمدهای بیشتر از این مقدار، مالیات با نرخ های متفاوتی اعمال می گردد. این نرخ از 15 درصد برای درآمدهای پایین شروع می شود و به 25 درصد برای درآمدهای بالا ختم می شود.

برای مثال فرض کنید فردی ماهانه 2,000,000 تومان سود دارد. درآمد این فرد در سال 24,000,000 تومان می باشد که 15,600,000 تومان آن از مالیات معاف است و 8,400,000 تومان آن مشمول مالیات می شود. با توجه به اینکه مبلغ زیر 50,000,000 تومان است، مشمول نرخ 15 درصد می گردد، مبلغ 1,260,000 تومان مالیات برای این فرد در نظر گرفته می شود.

مودیان سال اولی

اگر چنانچه به تازگی کسب و کاری برای خود راه اندازی کرده اید، لازم است بدانید که طبق قانون باید حداکثر 4 ماه بعد از آغاز به کار، این موضوع را به سازمان امور مالیاتی و دارایی اطلاع بدهید. در غیر این صورت، نه تنها معافیت های مالیاتی شما از بین می رود، بلکه مشمول جریمه خواهید شد. مطابق قانون، اگر ظرف 4 ماه پس از شروع به کار موضوع را به سازمان امور مالیاتی اطلاع ندهید، هم معافیت ها از بین می رود و هم 10 درصد مالیات متعلقه را باید جریمه بپردازید. نکته دیگر اینکه برای تکمیل اظهارنامه به کد اقتصادی نیازمند هستید و باید هرچه سریعتر این کد را دریافت کنید.

اگر واقعاً زیان ندیده اید و کمتر از سال گذشته، درآمد نداشته اید، رقم مالیات کمتری نسبت به سال گذشته خود اظهار نکنید. زیرا ماموران مالیاتی دفاتر فروش شما را بررسی خواهند کرد و بعد از بررسی ها، مالیات متناسب با درآمد شما را درج می کنند. بنابراین حالت کم خطر برای اظهار مالیات، درج رقم مالیات سال قبل است.

منابع

مقاله علمی و آموزشی «چگونه مالیات بر درآمد اشخاص حقیقی محاسبه می شود؟»، نتیجه ی نگارش جناب آقای حمیدرضا خداپرست (مولف کتاب اصول حسابداری 1 از انتشارات دانشگاه افسری امام علی (ع)، منتشر شده در اسفند 1394 با شابک 6-28-7922-600-978) می باشد.