آب مروارید چیست؟
آب مروارید یا کاتاراکت عبارت است از تیره و کدر شدن عدسی چشم ها. کاهش شفافیت عدسی چشم یک روند طبیعی است که در طول زمان اتفاق می افتد و تقریباً اکثر افراد بالای 65 سال به درجاتی از این بیماری مبتلا می شوند.
غالباً آب مروارید پیشرفت تدریجی دارد و در ابتدا، مشکلات بینایی ایجاد نمی کند اما با افزایش کدورت عدسی، مشکلات بینایی فرد آغاز می شود. در این مقاله شما می توانید با علائم، علل و راه های پیشگیری و درمان آب مروارید آشنا شوید.
علائم آب مروارید چیست؟
شایع ترین علائم این بیماری عبارتند از:
- تاری دید
- حساسیت زیاد به نور
- کم رنگ شدن یا محو شدن رنگ ها
- دید کم در شب
- دوبینی یا چند بینی (که با افزایش شدت آب مروارید، وضعیت بدتر می شود.)
- افزایش دید نزدیک، تغییر مداوم شماره عینک و یا لنز تماسی
این علائم می تواند ناشی از سایر بیماری های چشمی نیز باشند، پس اگر دچار هر یک از این علائم شُدید حتماً به پزشک مراجعه کنید.
در آب مروارید خفیف، اختلال بینایی بسیار ناچیز است. اما با افزایش شدت آب مروارید، بینایی بتدریج بدتر می شود. بعضی از مبتلایان همزمان با کاهش دید دور احساس می کنند که دید نزدیک آنها بهتر شده اما این تغییر، موقتی است و با افزایش میزان شدت بیماری، دید دور و نزدیک، هر دو مختل می شود.
علل ایجاد آب مروارید چیست؟
عدسی چشم، پشت عنبیه و مردمک قرار گرفته است و بطور طبیعی نور پس از عبور از آن در شبکیه چشم متمرکز شده و یک تصویر دقیق و شفاف تشکیل می شود. در حقیقت عدسی و شبکیه چشم همانند لنز و فیلم دوربین عکاسی عمل می کنند. وجود هرگونه لکه و تیره شدن عدسی باعث پراکنده شدن نور می شود و از به وجود آمدن یک تصویر واضح توسط شبکیه چشم ممانعت می کند، در نتیجه بینایی چشم دچار اختلال می شود.
سایر علل آب مروارید عبارتند از:
- سابقه خانوادگی ابتلا به آب مروارید
- سایر مشکلات پزشکی مانند دیابت
- وارد شدن ضربه به چشم
- قرار گرفتن طولانی مدت و بدون محافظت در مقابل نور آفتاب
- سابقه جراحت یا بیماری های التهابی چشم
- استفاده طولانی مدت از برخی داروها مانند داروهای کورتیکواستروئیدها
- مصرف نوشیدنی های الکلی
- سیگار کشیدن
- سابقه جراحی چشم
انواع مختلف آب مروارید
- آب مروارید ناشی از افزایش سن: عدسی نیز همانند سایر قسمت های بدن، در طول زندگی به رشد خود ادامه می دهد و لایه هایی به سطح خارجی آن اضافه می شود که با گذشت زمان، عدسی سخت شده و شفافیت خود را از دست می دهد. آب مروارید ناشی از افزایش سن، شایع ترین نوع آب مروارید است.
- آب مروارید ناشی از سایر بیماری ها: این نوع آب مروارید در افرادی که بیماری های دیگری از جمله دیابت دارند، دیده می شود. گاهی برخی داروها مانند کورتیکواستروئیدها باعث ابتلا به این بیماری می شود.
- آب مروارید ناشی از ضربه: گاهی بلافاصله پس از صدمات چشمی و گاهی سال ها بعد از آن این بیماری بروز می کند.
- آب مروارید مادرزادی: برخی از نوزادان با مشکل آب مروارید به دنیا می آیند یا در کودکی به آن مبتلا می شوند که معمولاً هر دو چشم را درگیر می کند. این نوع آب مروارید ممکن است در بینایی اختلال ایجاد نکند، اما در صورت ایجاد اختلال حتماً باید جراحی شود.
آب مروارید به آهستگی پیشرفت می کند و معمولاً با درد همراه نیست، در ابتدا لکه های تیره روی عدسی چشم ممکن است خیلی کوچک باشد و فرد مبتلا، هیچ اطلاعی از کاهش بینایی خود نداشته باشد. با گذشت زمان و افزایش لکه های روی عدسی چشم و افزایش وسعت کدورت روی عدسی، نور کمتر به شبکیه می رسد و بینایی فرد دچار مشکل می شود.
سرعت ایجاد آب مروارید در افراد مختلف متفاوت است و حتی ممکن است بین دو چشم نیز متفاوت باشد. اغلب آب مرواریدهایی که با افزایش سن ایجاد می شوند در طی چند سال بتدریج به وجود می آیند. سایر انواع آب مروارید بخصوص در افراد جوان و یا در بیماران مبتلا به بیماری دیابت ممکن است به سرعت و در طی چند ماه باعث کاهش دید فرد شود. بنابراین پیش بینی دقیق سرعت پیشرفت آب مروارید امکان پذیر نیست.
چگونه آب مروارید تشخیص داده می شود؟
تشخیص آب مروارید با مشاهده عدسی مکدر شده توسط دستگاه های چشم پزشکی صورت می پذیرد. ارزیابی با چراغ قوه قابل اعتماد نیست، زیرا همراهی بعضی از بیماری ها با آب مروارید از جمله آب سیاه با چراغ قوه قابل تشخیص نیست. برای تشخیص صحیح، معایناتی که توسط چشم پزشک انجام می شود شامل موارد زیر است:
- اندازه گیری قدرت بینایی
- باز شدن مردمک که با مصرف قطره های چشمی صورت می گیرد و به چشم پزشک اجازه می دهد تا تمام قسمت های عدسی و شبکیه را کاملاً معاینه کند.
- تونومتری؛ با این معاینه فشار چشم اندازه گیری می شود. افزایش فشار ممکن است علامت گلوکوم (آب سیاه) باشد.
آب مروارید چگونه درمان می شود؟
تنها راه درمان آب مروارید، جراحی است. به هر حال چنانچه علائم آب مروارید خفیف باشد تغییر نمره عینک ممکن است موقتاً مشکلات شما را حل نماید.
هیچگونه دارو، روش تغذیه، ورزش یا ابزاری وجود ندارد که باعث درمان یا جلوگیری از آب مروارید شوند. اما دوری از نور خورشید ممکن است به جلوگیری یا کند شدن پیشرفت آب مروارید کمک کند. عینک های آفتابی که نور ماورای بنفش را جذب می کنند یا عینک های طبی با ایجاد یک پوشش ضد اشعه ماورای بنفش باعث کند شدن پیشرفت بیماری می شوند.
سلامتی شما آرزوی ما است.
منابع
مقاله علمی و آموزشی «آب مروارید چیست؟»، نتیجه ی تحقیق و پژوهش، گردآوری و نگارش هیئت تحریریه علمی پورتال یو سی (شما می توانید) می باشد. در این راستا مقاله دکتر الهام یوسفی – داروساز – در مجله سلام سلامت، به عنوان منبع اصلی مورد استفاده قرار گرفته است.
