آیا ما همسرانی شبیه به پدر یا مادرمان انتخاب می کنیم؟

یکی از دیدگاه های بسیار جالب و در عین حال بسیار بحث برانگیز درباره ازدواج و انتخاب همسر، دیدگاه همسرگزینی فرویدی یا روانکاوی است. نظریه انتخاب همسر فروید می گوید: «افراد کسی را به عنوان همسر و شریک عاطفی خود انتخاب می کنند که یادآور والد جنس مخالف آنها است.» نتایج بسیاری از پژوهش ها هم این فرضیه را تایید کرده و نشان داده است که عملاً ویژگی های همسر افراد با والد غیر همجنس آنها همبستگی معناداری دارد و این شباهت ها، گاه شخصیتی و گاه نژادی یا ظاهری بوده است. در هر یک از این حالات افراد به دنبال کسانی بوده اند که از جهتی به والد غیر همجنس آنها شباهت داشته باشد و او را برای آنها تداعی کند.

این بدین معنی است که والد جنس مخالف، اثری پایدار بر ذهن و تجربیات آنها داشته و رفتار ازدواج آنها را تحت تاثیر قرار داده است. نتیجه پژوهش ها نیز نشان می دهد وقتی فرد رابطه مثبت و گرمی را با والد غیر همجنس خود تجربه می کند، احتمالاً در ازدواج نیز انتظار باز تجربه همان نوع رابطه را خواهد داشت و بنابراین، نگرش او نسبت به ازدواج به سمت مثبت تغییر می کند. از آن سو، اگر دختر با پدرش و پسر با مادرش رابطه سرد و ناخوشایندی داشته باشد، این تداعی در ذهن او باقی می ماند و نگرش بدبینانه ای را نسبت به ازدواج در او شکل می دهد.

در این مقاله شما می توانید با دیدگاه همسرگزینی فروید آشنا شوید.

فروید احتمالاً اولین فردی بود که به تاثیر رابطه با والد جنس مخالف بر شخصیت و روابط آینده افراد اشاره و بر آن تاکید کرد. او در دوران کودکی از رابطه ای گرم و صمیمانه با مادر جوانش برخوردار بود؛ چیزی که باعث شد بعدها رابطه مادر – پسر را عالی ترین نوع رابطه در میان تمامی روابط انسانی بداند که عاری از هر گونه تزلزل و چندگانگی است. فروید 4 تا 5 سال اول زندگی را مهم ترین دوره شکل گیری شخصیت می داند و معتقد است رابطه خاصی که افراد در این سنین با والدین برقرار می کنند، تاثیری پایدار در روابط مهم دوران بزرگسالی آنها بر جای می گذارد.

دیدگاه فروید را می توان یکی از معروف ترین و بحث برانگیزترین دیدگاه ها در زمینه انتخاب همسر دانست. با وجود چالش های زیادی که در رابطه با دیدگاه های فروید وجود دارد، شواهد پژوهشی متعددی وجود دارد که نقش والد غیر همجنس را در فرآیند انتخاب همسر فرزندان بزرگسال نشان می دهد. این ادعا که افراد به دنبال یافتن شریک عاطفی ای می روند که یادآور والد غیر همجنس آنها باشد، بطور خاص به عنوان دیدگاه روانکاوی در انتخاب همسر شناخته می شود. طرفداران این نظریات معتقد هستند افراد در بزرگسالی به دنبال شریک عاطفی مشابه والد جنس مخالف خود می گردند؛ در واقع والد جنس مخالف به عنوان یک الگو در انتخاب همسر عمل می کند.

کشش افراد نسبت به والد جنس مخالف در دوران کودکی، در بزرگسالی خود را به صورت ترجیح فرد برای انتخاب همسری دارای خصوصیات شبیه به والد جنس مخالف خود نشان می دهد. بر این اساس، پدر در روابط عاطفی آینده دختر و مادر در روابط عاطفی آینده پسرش نقش موثری دارد؛ در واقع تصویری که در نتیجه رابطه با مراقبین اصلی (پدر و مادر) در ذهن کودک خلق می شود، در بزرگسالی همراه او خواهد بود و بر انتخاب شریک عاطفی تاثیر می گذارد، تا حدی که حتی افراد گرایش دارند همسری را انتخاب کنند که از نظر ظاهری شبیه والد غیر همجنس آنها باشد.

پس از فروید، مجموعه نظریاتی موسوم به نظریات روابط ابژه بطور خاص درباره نقش روابط اصلی اولیه در تعیین کیفیت روابط صمیمانه در بزرگسالی بحث کردند. این نظریات از نوادگان نظریه سائق فروید دانسته می شوند، اما کمتر بر سائق های زیستی تاکید دارند و بیشتر به الگوهای ثابت روابط بین فردی می پردازند. نظریه پردازان روابط ابژه بر این باور می باشند که روابط بین بزرگسالان همیشه آنچه که به نظر می رسد، نیست. بخش مهمی از هر رابطه ای، نمودهای روانی درونی از ابژه های خاص اولیه مانند مادر یا پدر است که در فرد درون فکنی شده و بر شریکش فرافکنی می شود. این تصاویر درونی، بازنمایی دقیق از طرف مقابل نیست؛ بلکه باقی مانده تجربیات گذشته فرد است؛ به این معنی که اگر همه چیز بین کودک و مراقب اصلی او (معمولاً والدین) خوب پیش برود، کودک ابژه ای مراقبت کننده، حامی و مورد اعتماد را در خود ایجاد می کند و در نتیجه در آینده می تواند در روابط خود امنیت بیشتری را تجربه کند.

بطور خلاصه، از آنجا که اولین کسانی که فرد با آنها ارتباط را تجربه می کند، پدر و مادر هستند، تصویر آنها توسط کودک، درونی شده و بازنمایی آنها در ذهن او باقی می ماند. بر اساس آنچه بیان شد می توان نتیجه گرفت که پدر به عنوان اولین نماد جنس مرد و مادر به عنوان اولین نماد جنس زن در ذهن کودک نقش می بندد و بنابراین دیدگاه او را نسبت به جنس مخالف و ازدواج تحت تاثیر قرار می دهد.

مطالعات جدید در تایید دیدگاه روانکاوی، نقش یافتن تصویر والدین در ذهن فرزند و تاثیر آن بر انتخاب شریک عاطفی در آینده را نشان داده است. این نشان می دهد ارتباط با والد جنس مخالف در شکل دهی ترجیحات و نگرش های فرزندان نسبت به جنس مخالف و ازدواج تاثیرگذار است و باید با دقت و حساسیت بیشتری مورد توجه قرار گیرد. میزان گرمی، صمیمیت و نزدیکی در رابطه فرزند با والد غیر همجنس عاملی است که نگرش های فرد نسبت به ازدواج و کیفیت روابط آینده او با جنس مخالف را تعیین می کند؛ به همین دلیل است که گاهی می بینیم افراد همسری را انتخاب می کنند که بسیار شبیه والد جنس مخالف خودشان است.

پس باید همواره بر تلاش برای ایجاد روابطی همدلانه و سالم بین پدر و دختر و مادر و پسر تاکید شود.

منابع

مقاله علمی و آموزشی «آیا ما همسرانی شبیه به پدر یا مادرمان انتخاب می کنیم؟»، نتیجه ی تحقیق و پژوهش، گردآوری و نگارش هیئت تحریریه پورتال یو سی (شما می توانید) می باشد. در این راستا مقاله زینب شاهدی در مجله موفقیت، به عنوان منبع اصلی مورد استفاده قرار گرفته است.