گروه های سنی خطرناک برای بارداری

معمولاً خانم ها نگران مادر شدن در سنین بالا هستند. اما باید بدانید که همه عوارض، مختص مادر شدن در سنین بالا نیست و بارداری در سن خیلی کم هم می تواند مشکلات خاص مربوط به خود را داشته باشد. بنابراین یکی از مهم ترین مسائلی که خانم ها باید قبل از بچه دار شدن به آن توجه کنند، سن مناسب برای بارداری است که در پی آن سلامت مادر و نوزاد تامین می شود.

شما می توانید در ادامه شرح کاملی از عوارض و پیامدهای بارداری در سنین نامناسب را مطالعه نمایید.

10 تا 19 سالگی بدترین سن بارداری
طبق تعریف سازمان بهداشت جهانی (WHO)، وقتی می گوییم دختر نوجوان یعنی به دختران 10 تا 19 سال اشاره می کنیم. دختران در این سال ها در سن رشد قرار دارند. دختران از زمانی که علائم بلوغ در آنها آغاز می شود تا حدود 18 یا 19 سالگی در حال رشد، استخوان سازی و تکامل اعضاء و اندام ها هستند. به علاوه احتمال کم خون بودن خانم های زیر 19 سال بیشتر است. با توجه به اینکه در بارداری نیازهای آهن و کلسیم جنین (که برای خون سازی و استخوان سازی لازم است)، از بدن مادر تامین می شود، اگر ذخایر بدن نوجوان کامل نشده باشد و بخواهد موجود دیگری را نیز تغذیه کند به شدت دچار کمبود و مشکل می شود.

این مسئله کمترین عارضه ای است که بارداری در این دوران، نوجوان ها را تهدید می کند و ممکن است تا حدودی با مکمل های تغذیه ای قابل جبران باشد، مثلاً به مادر نوجوان مقادیر بیشتری آهن و کلسیم تجویز می شود تا کمترین ضرر و زیان متوجه او و جنین شود. مادران نوجوان به دلیل قرار داشتن در سنین رشد نیاز به کالری بیشتری نسبت به خانم های باردار در سایر سنین دارند و اگر پزشک برای خانم های باردار 300 کالری اضافه بر ذخیره روزانه شان توصیه کند، در خانم های نوجوان این مقدار حداقل 400 کالری اضافه بر میزان کالری مصرفی روزانه آنها توصیه می شود.

مشکل دیگری که بارداری در سنین نوجوانی، خانم ها را تهدید می کند، افزایش مرگ و میر مادران باردار است. طبق آمار سازمان بهداشت جهانی، خطر مرگ در دختران زیر 15 سال هنگام زایمان 5 برابر خانم هایی است که بعد از 15 تا 19 سالگی باردار می شوند و دو برابر خانم هایی است که بعد از 20 سالگی زایمان می کنند. از طرف دیگر مرگ و میر نوزاد و عوارض دوران بارداری هم در این سنین بیشتر است. همچنین خطر تولد نوزادان مبتلا به محدودیت رشد و احتمال زایمان زودرس نیز در این گروه سنی افزایش می یابد.

نوزادان متولد شده با محدودیت رشد (یعنی کم وزن) و نوزادانی که به صورت زودرس متولد می شوند، هم در معرض خطر مرگ و میر بالاتری قرار دارند و هم خطر عوارض جسمی و جنسی در آنها بیشتر است و باید بدانید که بسیاری از این عوارض ماندگار هستند. حتی در آمارهای سازمان بهداشت جهانی هم افزایش در مرگ و میر کودکان زیر 5 سال مادران جوان دیده شده است. احتمال مرگ کودکان زیر یکسال که مادران شان زیر 18 سال هستند، 60 درصد بیشتر از مادران بالای 19 سال است.

یکی دیگر از خطراتی که بارداری های سنین پایین را تهدید می کند و در واقع از پیامدهای ناگوار سقط جنین است، بی برنامه بودن بارداری است که در واقع به ناخواسته بودن بارداری اشاره می کند. وقتی خانمی قصد باردار شدن دارد باید یکسال قبل از بارداری تحت نظر پزشک قرار بگیرد، از طرف دیگر وقتی مادر متوجه بارداری خود می شود، معمولاً یک یا دو هفته بعد از موعودی است که فرد باید عادت ماهانه شود، چون عادت ماهانه اتفاق نمی افتد، در این صورت طناب نخاعی جنین تشکیل شده و قلب او در حال تپش است، بنابراین بسیاری از راهکارهای پیشگیری مانند مصرف اسید فولیک برای جلوگیری از نقایص طناب عصبی، در صورتی که در این زمان شروع شوند دیگر موثر نخواهند بود.

مشکل دیگری که در این مورد وجود دارد مشکلات زایمان طبیعی یا سزارین برای خانم های نوجوان باردار است. از آنجا که بدن یک دختر نوجوان هنوز قدرت و استحکام لازم را پیدا نکرده و به احتمال زیاد لگن او به اندازه کافی رشد نکرده است، عمل زایمان طبیعی برای چنین فردی مشکل زا می شود. عمل سزارین هم به هر حال یک عمل جراحی محسوب می شود و طبیعتاً مانند هر جراحی دیگری می تواند در نوجوانان عوارض بیشتری داشته باشد.

عوارض بارداری در سنین بالا
تحقیقات نشان داده به تعویق انداختن بارداری تا سنین 30 سالگی، دوران بارداری را با دشواری ها و مخاطرات زیادی همراه می کند. تعدادی از مطالعات در این زمینه نشان می دهد بعد از 35 سالگی خطر عوارض زایمان و همین طور معضلات و مرگ و میر نوزاد افزایش پیدا می کند. با وجود این در خانم هایی که تناسب فیزیکی دارند و فاقد مشکلات طبی هستند میزان خطر، بسیار کمتر از آن مقداری است که قبلاً در این باره گزارش می شد.

در خانم های 35 سال به بالا میزان مرگ و میر مادر در مقایسه با خانم هایی که در دهه سوم عمر خود هستند (یعنی بین 20 تا 30 سال)، بیشتر است. احتمال مرگ و میر مرتبط با بارداری در خانم های 35 تا 39 سال 2.5 برابر خانم هایی است که در دهه سوم زندگی باردار می شوند و در خانم های 40 سال به بالا، 5.3 برابر است. البته با بهبود مراقبت های طبی ممکن است از میزان این خطرات کاسته شود.

اگر مادر 35 ساله باشد از هر 132 تولد، ممکن است یک نوزاد مبتلا به سندروم داون (منگولیسم) به دنیا بیاید، در 36 سالگی این میزان به یک مورد از هر 105 تولد می رسد و این روند همانطور ادامه دارد بطوریکه برای مثال در 40 سالگی مادر، یک مورد در هر 40 تولد شاهد سندروم داون هستیم. در مورد سایر ناهنجاری های کروموزومی هم تقریباً چنین آمارهایی در دست است.

اما واقعیت این است که بارداری سنین بالا همیشه خطرناک نیست.

در بسیاری از تحقیقات ثابت شده در خانم هایی که اندام فیزیکی مناسب و بدون مشکلات طبی دارند، میزان عوارض بارداری کمتر است و بهبود مراقبت های طبی و بهداشتی باعث کاهش چنین خطراتی می شود. در واقع کلید اصلی کم کردن خطرات ناشی از سن بالای بارداری، داشتن یک شیوه زندگی سالم یعنی رژیم غذایی مناسب، تمرینات ورزشی منظم، استعمال نکردن دخانیات، استراحت مرتب و خواب شبانه منظم است.

به علاوه همه افراد در سنین باروری باید روزانه مکمل اسید فولیک مصرف کنند. حتی اگر این دارو را به صورت روزانه مصرف نمی کنند، از زمانی که تصمیم به بارداری گرفتند باید در مصرف روزانه شان حداقل خوردن یک میلی گرم اسید فولیک را شروع کنند. ضمناً مادران با سن بالا می توانند در دوران بارداری از طریق معاینات مرتب توسط پزشک متخصص زنان و انجام یکسری آزمایش های غربالگری (که ناهنجاری های جنینی را در سه ماهه اول بارداری تشخیص می دهد) یا انجام آمنیوسنتز و کوردوسنتز (که از روش های نمونه برداری مایع دور جنین و بند ناف هستند که منجر به تشخیص زودرس ناهنجاری ها می شوند) زودتر متوجه مشکلات شان شوند.

بطورکلی خطرهای جنینی وابسته به سن مادر عمدتاً شامل این موارد می شوند:

1. زایمان زودتر از موعدی که معمولاً ناشی از اقدامات پزشکی هستند. به دلیل اینکه مادری که سن بالا دارد احتمال ابتلای وی به بیماری هایی مثل فشار خون و دیابت بیشتر است و اگر این مسئله با بارداری همراه شود، می تواند تشدید یابد و عوارضی را برای مادر و جنین به همراه داشته باشد، گاهی پزشک برای نجات جان مادر یا حتی گاهی برای نجات جان جنین مجبور است بارداری را خاتمه دهد و جنین را به دنیا بیاورد. به علاوه گاهی اوقات به علت عوارض این بیماری، رحم دیگر نمی تواند به اندازه کافی مواد لازم را برای جنین تامین کند و زندگی داخل رحم برای جنین خطرناک تر از زندگی خارج از رحم با وجود امکانات بیمارستانی است که زایمان زودرس خودبخود می باشد.
2. اختلالات رشد جنین در رابطه با بیماری های مزمن یا بارداری های چند قلویی است. چون بارداری چند قلویی در بارداری های سن بالا به خاطر شرایط خاص هورمونی در آن زمان شایع تر است. به علاوه به علت اینکه خیلی از بارداری ها در سن بالا ناشی از روش های کمک باروری صورت می گیرد، احتمال بارداری چند گروهی را بالاتر می برد.
3. ناهنجاری های کروموزومی جنین که بحث بسیار مهمی است، سندروم داون یا همان منگولیسم می باشد.

سلامتی شما و خانواده تان آرزوی ما است.

[toggle title=”برای مشاهده منابع اینجا کلیک کنید.” state=”close” ]

مقاله علمی و آموزشی «گروه های سنی خطرناک برای بارداری»، نتیجه ی تحقیق و پژوهش، گردآوری و نگارش هیئت تحریریه پورتال یو سی (شما می توانید) می باشد. در این راستا مصاحبه با دکتر آمنه لاهوتی اشکوری – متخصص زنان، زایمان و نازایی – توسط مجله سیب سبز، به عنوان منبع اصلی مورد استفاده قرار گرفته است.

[/toggle]