آنچه که از واریس باید بدانید

واریس هنگامی ایجاد می شود که رگ های شما بزرگ، گشاد و بیش از حد از خون پُر شوند. در این حالت، رگ ها متورم و برجسته شده و به رنگ آبی متمایل به بنفش یا قرمز در می آیند و معمولاً دردناک هستند.

واریس یک بیماری بسیار شایع است و در زنان شیوع بیشتری دارد. حدود 25 درصد از افراد بزرگسال به واریس مبتلا هستند. در اغلب موارد، واریس در بخش های پایین پا بروز می کند. در این مقاله شما می توانید با بیماری واریس آشنا شوید.

دلایل ایجاد واریس

در سیاهرگ های دست ها و اندام های زیر قلب مانند پاها، دریچه هایی به نام لانه کبوتری وجود دارند که به بازگشت خون در سیاهرگ ها کمک می کنند.

دریچه های لانه کبوتری در فواصل مشخصی در طول سیاهرگ قرار گرفته اند. با انقباض ماهیچه های اطراف سیاهرگ، دریچه لانه کبوتری بالای رگ باز شده و خون را عبور می دهد و همزمان دریچه پایینی با بسته شدن خود مانع بازگشت خون می شود. از این رو خون در سیاهرگ ها بر خلاف جاذبه به سمت قلب جریان پیدا می کنند.

عملکرد دریچه های لانه کبوتری، نقش عمده ای در بازگشت وریدی داشته و اختلال در آنها ممکن است باعث تجمع خون سیاهرگی در اندام های تحتانی بدن شود که به صورت بیماری واریس بروز می کند.

دلایل ایجاد واریس عبارتند از:

• بارداری
• یائسگی
• سن بالای 50 سال
• ایستادن روی پاها به مدت طولانی
• چاقی
• سابقه فامیلی بیماری واریس

علائم واریس

علائم اولیه واریس تا حد زیادی قابل مشاهده هستند و غالباً به صورت تغییر شکل رگ های پا بروز می کنند. به علاوه احتمال دارد در سرتاسر یا اطراف رگ هایی که بزرگ شده اند، ورم، سنگینی پا و درد احساس شود.

در بعضی از موارد ممکن است شاهد ورم یا بی رنگ شدن رگ ها باشید. در واریس حاد، رگ های واریسی به شکل قابل توجهی خونریزی دارند و در آنها زخم ایجاد می شود.

واریس می تواند منجر به ایجاد خارش، درد، انقباض و بی رنگ شدن رگ ها شود.

تشخیص واریس

احتمالاً برای تشخیص واریس، در حالی که بر زمین نشسته یا ایستاده اید، پزشک پاهایتان را معاینه کرده و در مورد وجود درد یا سایر علائم واریس از شما سوال خواهد کرد.

ممکن است او از شما بخواهد برای چک کردن جریان خون، سونوگرافی انجام دهید. سونوگرافی یک آزمایش غیرتهاجمی است که در آن از امواج صوتی با فرکانس بالا استفاده می شود. این امر پزشک شما را قادر می سازد تا متوجه شود که خون چطور در رگ های شما جریان پیدا می کند.

با توجه به محل ایجاد واریس، یک عکس ونوگراف (venogram) برای ارزیابی نهایی رگ های شما موثر خواهد بود. حین انجام این آزمایش، پزشک یک نوع ماده حاجب به پاهای شما تزریق می کند و سپس با استفاده از اشعه ایکس از آن ناحیه عکسبرداری خواهد کرد. پس از عکسبرداری، ماده حاجب تزریق شده روی عکس رادیوگرافی ظاهر می شود و به این صورت پزشک شما راحت تر می تواند جریان خون در رگ ها را تشخیص دهد.

آزمایشاتی مانند سونوگرافی یا ونوگرافی به پزشک کمک می کنند تا اطمینان حاصل کند بیماری های دیگر مانند لخته خون و مسدود شدن رگ ها، عامل درد و ورم پاهای شما نبوده است.

درمان یا پیشگیری از واریس

عموماً پزشک در خصوص درمان واریس با احتیاط عمل می کند. او احتمالاً به شما توصیه خواهد کرد که به جای روش های درمانی تهاجمی، سبک زندگی خود را تغییر دهید.

تغییر سبک زندگی

ایجاد تغییرات زیر در سبک زندگی شما می تواند از ایجاد واریس یا بدتر شدن وضعیت آن پیشگیری کند:

• اجتناب از ایستادن روی پاها به مدت طولانی
• کاهش وزن یا حفظ وزن مناسب
• انجام فعالیت های ورزشی برای بهبود جریان خون
• استفاده از جوراب واریس

اگر در گذشته به واریس مبتلا بوده اید، باید برای پیشگیری از بروز مجدد آن، این مراحل را دنبال کنید. به علاوه لازم است هنگام استراحت یا خواب، پاهای خود را بالاتر از سطح زمین قرار دهید.

جوراب واریس

احتمالاً پزشک شما استفاده از جوراب واریس را به شما توصیه خواهد کرد. این جوراب ها روی پاهای شما فشار کافی وارد کرده و باعث می شوند جریان خون به راحتی از پاها به سوی قلب‌ جریان پیدا کند، به علاوه باعث کاهش ورم پا نیز خواهند شد. انواع مختلفی از جوراب های واریس وجود دارند که می توان آنها را از داروخانه تهیه کرد.

سایر روش های درمانی

• اسکلروتراپی: در این شیوه درمانی برای مسدود کردن رگ های بزرگتر، از آمپول های شیمیایی به حالت مایع یا فوم استفاده می شود. اسکلروتراپی، یک روش درمانی با حداقل میزان حالت تهاجمی است. در این روش به رگ های تخریب شده، مواد شیمیایی مانند مواد اسکلروزان تزریق می شود. اسکلروتراپی علاوه بر کاهش درد بر عوارض جانبی ناشی از تخریب رگ ها نیز موثر است.
• میکرواسکلروتراپی: در این روش درمانی از تزریق آمپول های شیمیایی برای مسدود کردن رگ های کوچکتر استفاده می شود.
• جراحی لیزر: در این روش، لیزر برای مسدود کردن رگ ها بکار می رود.
• روش درمانی دیگر برای مسدود کردن رگ های واریسی استفاده از گرما و امواج رادیویی است.

لازم است قبل از انتخاب روش درمانی مناسب، در مورد انواع گزینه های درمانی و خطرات آنها با پزشک خود مشورت کنید.

سلامتی شما آرزوی ما است.

منابع

مقاله علمی و آموزشی «آنچه که از واریس باید بدانید»، نتیجه ی تحقیق و پژوهش، گردآوری، ترجمه و نگارش هیئت تحریریه علمی پورتال یو سی (شما می توانید) می باشد. در این راستا مقاله Healthline ترجمه مجله سلام سلامت، به عنوان منبع اصلی مورد استفاده قرار گرفته است.