استرداد دادخواست در دادگاه به چه معنی است و آثار آن چیست؟

استرداد دادخواست یک درخواست است که خواهان، یعنی شخصی که دادخواست را تقدیم دادگاه کرده و به هر دلیل از ادامه کار منصرف شده و دیگر نمی خواهد در دادگاه بررسی شود از دادگاه می خواهد که از ادامه رسیدگی به پرونده خودداری کند. این درخواست زمانی مطرح می شود که خواهان در عین حال که می خواهد پرونده مختومه شود ولی نمی خواهد این حق بطور کل از بین برود.

در این مقاله شما می توانید با استرداد دادخواست آشنا شوید.

به عبارت بهتر فرد می خواهد در عین حال بتواند دوباره آن را مطرح کند. انگیزه این عمل ممکن است قول و یا وعده ای باشد که طرف دادخواست به او داده یا کسر مدارک خودش باشد و یا به هر دلیل دیگری که خواهان می تواند خواسته اش را پس بگیرد. این درخواست ممکن است در زمان های مختلف (در طول دادرسی) به دادگاه داده شود.

اگر شخص خواهان پیش از صدور رای نسبت به استرداد خواسته خود اقدام کند مطابق ماده 107 قانون آئین دادرسی مدنی که می گوید خواهان می تواند دعوی یا دادخواست خود را به سه ترتیب به دادگاه ارائه کند: الف) در اولین جلسه دادرسی که دادگاه قرار ابطال دادخواست صادر می کند. ب) تا زمان اتمام دادرسی که دادگاه قرار رد دعوی صادر می کند. ج) پس از ختم مذاکرات که در این صورت قرار سقوط دعوی صادر می نماید.

• تفاوت این قرارها در این است که اگر مطابق بند الف باشد دادخواست رد می شود اما خواهان می تواند پس از رفع موانع دوباره طرح دادخواست نماید و به عبارتی اعتبار امر مختومه ندارد.
• اما قرار موضوع بند ب یعنی قرار رد دعوی دارای همان آثار بند الف است با این تفاوت که قرار ابطال قابل فرجام خواهی است ولی قرار رد دعوی قابل فرجام خواهی نیست.
• اما قرار مندرج در بند ج آثار آن متفاوت است و نمی توان دوباره آن را مطرح کرد چون هم قاطع دعوی بوده و با صدور این قرار منشاء حق از بین می رود.

چرا قانونگذار در برخی موارد از کلمه دادخواست و در برخی موارد از کلمه دعوی، استفاده کرده است؟
فرض بر این است که وقتی دادخواست مطرح می شود تا زمانیکه جلسه رسیدگی تشکیل نشود طرفین رو در روی هم قرار نگرفته اند تا دعوای تلقی شود بنابراین تا پیش از این عنوان دادخواست دارد و پس از آن دعوا تلقی می شود از این رو آثار آن نیز متفاوت است.

استرداد دادخواست یا دعوی در مرحله تجدیدنظر چگونه است؟
در مرحله تجدیدنظر هم ماده 365 قانون آئین دادرسی مدنی مقررات بدوی را جاری می داند؛ یعنی می شود دعوی را مسترد کرد اما در مرحله تجدیدنظر فرض بر این است که مذاکرات خاتمه یافته و جلسه رسیدگی هم همین طور، بنابراین دو مورد اول از ماده 107 یعنی بندهای الف و ب اینجا معنی پیدا نمی کند و فقط در مورد بند ج می توان دادخواست تجدیدنظر را مسترد کرد که بعد از صدور قرار دیگر نمی توان آن خواسته را مطرح کرد.

برخی بر این باور هستند که وقتی دادخواست بدوی را داده و محکوم شده اند بعد از تجدیدنظر خواهی و در مرحله تجدیدنظر می توانند دادخواست خود را مسترد کرده و از امتیاز از بین رفتن دعوی استفاده کنند. توجه به این مطلب لازم است که چون رای بدوی علیه تجدیدنظر خواه صادر شده با استرداد دادخواست تجدیدنظر، رای بدون ابقا می شود.

بنابراین با ابقای رای بدون محکومیت تجدیدنظر خواه استوار خواهد شد. بنابراین دقت زیادی در این زمینه لازم است.

در استرداد دادخواست توجه به این مطلب ضروری است که در چه زمانی استرداد صورت می یابد و دانستن آثار آن به ما کمک می کند تا علیه خود اقدام اشتباهی انجام ندهیم. یا اینکه اگر با طرف دعوی به مصالحه موقتی رسیدیم دادخواست را به گونه ای مسترد کنیم که امکان طرح مجدد داشته باشد والا اگر پس از استرداد، دادگاه، حق استماع یعنی شنیدن دعوی را نداشته باشد حق شما برای همیشه از بین رفته است.

لازم است بدانیم در صورت رعایت موارد فوق و حصول شرایط طرح مجدد دادخواست، تمامی حقوقی که در گذشته ایجاد شده و برای خواهان متصور بوده دوباره احیا می شود. از این رو در صورت تمایل خواهان می توان بدون نیاز به هیچ پیش زمینه ای با همان دلایل دوباره دادخواست را مطرح کند.

در استرداد دادخواست به شرح بالا منظور این نیست که دادگاه بر اساس درخواست شما مدارک پرونده و یا دادخواست را به شما پس بدهد بلکه منظور توقف قاضی در رسیدگی است چون گاهی به دلیل اینکه شخص منصرف شده و نمی خواهد حتی طرف مقابل از مفاد دادخواست مطلع شود به محکمه مراجعه و تقاضای اخذ و استرداد اوراق پرونده را می کند در حالی که دادگاه نمی تواند پرونده را به این شکل از آمار کسر کند.

در پرونده هایی که خواسته درخواست کننده درخواست تلقی می شود، مثل درخواست دستور تخلیه فوری از ملک مسکونی یا دستور فروش املاک مشاعی، به نظر می رسد استفاده از درخواست استرداد دادخواست، وجهه قانونی نداشته باشد بنابراین باید بدانیم که در این گونه موارد نباید از این عنوان قانونی استفاده کرد.

[toggle title=”برای مشاهده منابع اینجا کلیک کنید.” state=”close” ]

مقاله آموزشی «استرداد دادخواست در دادگاه به چه معنی است و آثار آن چیست؟»، نتیجه ی تحقیق و پژوهش، گردآوری و نگارش هیئت تحریریه پورتال یو سی (شما می توانید) می باشد. در این راستا گزارش علیرضا فلاح – وکیل پایه یک دادگستری در روزنامه قانون، به عنوان منبع اصلی مورد استفاده قرار گرفته است.

[/toggle]