چه زمانی قاعدگی نشانه ای از یک مشکل جدی است؟

قاعدگی تخریب و خونریزی ماهانه دیواره رحم می باشد. اگرچه ممکن است سخت و گاهی ناخوشایند باشد، اما در حقیقت نشانه ای از عملکرد درست دستگاه تناسلی خانم ها است. میانگین مدت چرخه قاعدگی خانم ها حدود 28 روز و دوره خونریزی 3 تا 5 روز است اما این چرخه در بین خانم ها، تفاوت های بسیاری دارد. به عبارتی همانگونه که هر خانمی منحصر به فرد می باشد، قاعدگی هر خانم نیز ویژگی های خاص خود را دارا است. برخی از قاعدگی ها کوتاه و برخی دیگر طولانی هستند. برخی سخت و برخی دیگر ملایم می باشند.

به گفته دکتر فرانکلین لوفر (معاون انجمن لاپاراسکوپی زنان آمریکا): «برای برخی از خانم ها 3 روز خونریزی طبیعی است، در حالی که برای برخی دیگر 7 روز مدتی طبیعی می باشد.» به همین ترتیب مقدار خونریزی نیز ممکن است در برخی خانم ها شَدیدتر از سایرین باشد. بنابراین به جای تمرکز روی طول چرخه و تناوب آن، بهتر است به تغییرات احتمالی توجه کنید.

پس از تجربه چندین سال خونریزی ماهانه، بیشتر خانم ها درباره فواصل، مدت و مقدار خونریزی خود آگاهی پیدا می کنند. اما زمانی که یک حالت غیر معمول رخ می دهد، به عنوان مثال اگر دچار لکه بینی بین دوره ها و یا خونریزی زیاد شُدید، این سوال در ذهن شما به وجود می آید که چه اتفاقی افتاده است؟

یک خانم باید به دقت دوره قاعدگی خود را تحت نظر داشته باشد زیرا نمایانگر نشانه های بسیاری از صحت و سلامت است. در این مقاله شما می توانید با تفسیر و تشریح برخی از تغییرات دوره قاعدگی آشنا شوید.

فواصل بین خونریزی شما بیشتر شده یا خونریزی شما متوقف گردیده است.

با توقف قاعدگی، یک سوال مطرح می شود: «چند ساله تان است؟» دلیل توقف قاعدگی (آمنوره) با توجه به سن، متغیر می باشد. به عبارتی توقف قاعدگی در سن 25 سالگی با توقف آن در 50 سالگی تفاوت بارزی دارد.

برای یک خانم متاهل در دهه 20 یا 30 سالگی، همواره امکان بارداری وجود دارد. حتی اگر از روش های پیشگیری از بارداری استفاده کنند، باز هم احتمال بارداری وجود دارد. از طرف دیگر، خانم ها در دهه 40 یا 50 سالگی خود، با مرحله پیش یائسگی مواجه هستند. همچنان که میزان تولید استروژن توسط تخمدان ها کاهش می یابد، فواصل بین قاعدگی ها نیز بیشتر می شود. طی این دوره، خونریزی ماهانه نیز کوتاه تر و کمتر خواهد شد. زمانی که قاعدگی شما به مدت 12 ماه کامل (یکسال) متوقف گردید، شما یائسه شده اید. متوسط سن یائسگی، 51 سالگی می باشد.

ورزش سنگین، می تواند یکی دیگر از دلایل عقب افتادن قاعدگی باشد. بین 5 تا 25 درصد خانم هایی که ورزش سنگین می کنند، توقف قاعدگی را تجربه کرده اند. این اختلال که آمنوره ورزشی نامیده می شود، بیشتر در بین رقصندگان باله و دوندگان مشاهده شده است. ورزش های سنگین روی تولید و تنظیم هورمون های جنسی که در چرخه قاعدگی موثر می باشند، تاثیر می گذارد.

همچنین خانم هایی که دچار اختلالات تغذیه ای مانند بی اشتهایی عصبی (آنورکسی) هستند نیز ممکن است دچار توقف چرخه قاعدگی شوند. کاهش شَدید انرژی دریافتی مانع تولید هورمون های جنسی و اختلال در چرخه قاعدگی می گردد.

سایر عوامل احتمالی توقف قاعدگی عبارتند از:

• اختلالات غده تیروئید یا هیپوفیز
• اختلالات غده هیپوتالاموس (قسمتی از مغز که به تنظیم هورمون های جنسی کمک می کند.)
• شیردهی
• چاقی
• مصرف قرص های ضد بارداری (البته قرص های ضد بارداری معمولاً قاعدگی را خفیف تر می کنند و بطور کامل آن را متوقف نمی کنند.)
• سندرم تخمدان پلی کیستیک و سایر اختلالات هورمونی
• نارسایی تخمدان (از دست دادن عملکرد طبیعی تخمدان ها قبل از 40 سالگی)
• بیماری های رحم

خونریزی شما شَدیدتر از حالت عادی است.

بیشتر خانم ها، هر ماه حدود 2 تا 3 قاشق غذاخوری خون از دست می دهند. افرادی که قاعدگی سنگینی (منوراژی) دارند، ممکن است حدود 5 قاشق غذاخوری یا بیشتر، خونریزی داشته باشند.

زمانی که شما خونریزی بیشتری داشته باشید، آهن از دست می دهید. بدن شما برای تولید هموگلوبین (مولکولی که در جابجایی اکسیژن در بدن به گلبول های قرمز خون کمک می کند) به آهن نیاز دارد. بدون آهن کافی، تعداد گلبول های قرمز خون شما کاهش یافته و موجب کم خونی (آنمی) می شود. علائم کم خونی عبارتند از:

• نفس تنگی
• رنگ پریدگی
• خستگی

اگر شما بطور مداوم خونریزی شَدیدی دارید، از پزشک خود بخواهید تا از طریق آزمایش، تعداد گلبول های قرمز خون شما و احتمال فقر آهن را بررسی کند. ممکن است در صورت نیاز برای شما مکمل آهن تجویز شود.

شرایط گوناگونی که خونریزی شما را تشدید می کند:

• فیبروئید رحم یا پولیپ (رشد غیر سرطانی در دیواره رحم)
• سقط جنین یا حاملگی خارج رحمی
• مصرف برخی داروهای خاص (مانند رقیق کننده های خون یا استروئیدها)
• تغییر در قرص های ضد بارداری
• اختلالات انعقادی مانند بیماری فون ویلبراند
• سرطان رحم

شما می توانید با تعداد پدهایی که در دوره خود مصرف می کنید، نوع خونریزی خود را تشخیص دهید. اگر هر یک ساعت یکبار مجبور به تعویض پد بهداشتی خود می شوید، خونریزی شما از نوع شَدید است که ممکن است متخصص زنان برای تشخیص مشکل، سونوگرافی یا آزمایشات دیگری انجام دهد.

شما در بین دوره های ماهانه، خونریزی دارید.

این یکی از مشکلات قاعدگی است که نباید نادیده گرفته شود. علت ممکن است از موارد خوش خیمی مانند زخم التهابی واژن یا فراموش کردن مصرف داروی ضد بارداری تا موارد جدی مانند حاملگی خارج رحمی یا سرطان متغیر باشد. در صورت مشاهده چنین علامتی برای انجام آزمایشات به پزشک مراجعه نمایید.

شما طی دوره قاعدگی خود درد شَدیدی را تجربه می کنید.

بیشتر خانم ها در هنگام ریزش دیواره رحم و در روزهای قاعدگی، گرفتگی های دردناکی را حس می کنند. معمولاً درد خفیف است و ظرف یک تا دو روز فروکش می کند. اما برای برخی از خانم ها، درد به حدی شَدید است که نمی توانند از رختخواب برخیزند.

دردهای شَدید قاعدگی، دیسمنوره (Dysmenorrhea) نامیده می شوند. علاوه بر این ممکن است علائم دیگری مانند اسهال، استفراغ، تهوع، سردرد یا درد در قسمت پایین کمر نیز بروز پیدا کند.

گاهی درد دیسمنوره ناشی از خود قاعدگی است اما گاهی نیز ممکن است در اثر عواملی مانند اندومتریوز و فیبروئید باشد. پزشک برای یافتن عامل اصلی، معاینات لگنی، پاپ اسمیر و سایر آزمایشات معمول مانند سونوگرافی و لاپاراسکوپی را انجام می دهد.

داروهای ضد التهاب غیر استروئیدی (NSAIDs) می توانند برای این درد موثر باشند زیرا نه تنها درد را تسکین می بخشند، بلکه از تولید پروستاگلاندین ها (مواد شیمیایی که موجب انقباض رحم در هنگام قاعدگی می شوند) نیز جلوگیری می کنند. فیبروئید و اندومتریوز گاهی با عمل جراحی درمان می شود.

چه زمانی به پزشک مراجعه شود.

هر مسئله غیر طبیعی مرتبط با دوره قاعدگی بخصوص اگر موجب درد شده و یا مانع انجام کارهای روزانه شما است، مستلزم تماس با پزشک می باشد. دکتر لوفر می گوید: «اگر خانمی احساس می کند که دوره قاعدگی، زندگی او را مختل می کند، باید آن را بررسی نماید.»

در صورت مشاهده موارد زیر حتماً با پزشک خود تماس بگیرید:

• قبلاً دوره ماهانه منظمی داشته اید اما اکنون نامنظم شده است.
• چرخه قاعدگی شما برای چند دوره، کوتاه تر از 21 روز یا بیشتر از 35 روز طول کشیده است.
• شما بیش از 7 روز خونریزی دارید.
• شما در 12 ماه متوالی خونریزی نداشته اید (یائسه شده اید) و اکنون دوباره دچار خونریزی می شوید.
• شما طی چند دوره، با توجه به خونریزی شَدید، هر ساعت مجبور به تعویض یک یا دو پد بهداشتی هستید.
• شما بین دوره ها، خونریزی دارید.
• دوره های شما بسیار دردناک است.

سلامتی شما آرزوی ما است.

منابع

مقاله علمی و آموزشی «چه زمانی قاعدگی نشانه ای از یک مشکل جدی است؟»، نتیجه ی تحقیق و پژوهش، گردآوری و نگارش هیئت تحریریه علمی پورتال یو سی (شما می توانید) می باشد. در این راستا مقاله وب سایت WebMD ترجمه شده توسط مجله سلام سلامت به عنوان منبع اصلی مورد استفاده قرار گرفته است.