بهترین مکان برای کسب و کار کجاست؟

برای اینکه مکان مناسبی را برای کسب و کارتان پیدا کنید، چه عواملی را باید در نظر بگیرید؟ هر چند ممکن است این موضوع به نظر زیاد مهم نیاید، ولی امروزه یکی از دغدغه‌های اصلی کسب و کار، تعیین موقعیت مکانی مناسب است تا بتوان به کارآیی و اثربخشی دلخواه رسید. برای این منظور باید متغیرهایی را در نظر بگیرید.

برای پیدا کردن محل و مکان کسب و کار باید همانند ماهیگیران حرفه‌ای عمل کنید. یکی از رازهای بزرگ موفقیت ماهیگیران حرفه‌ای، پیدا کردن مکان مناسب برای ماهیگیری است. شما می‌توانید از همین الان با 13 مورد از مهم‌ترین متغیرهای مکان یابی در کسب و کار آشنا شوید.

1) دسترسی به بازار

باید توجه داشته باشید که آیا برای محصولات و خدماتی که می‌خواهید ارائه کنید، بازار و مشتری در منطقه وجود دارد؟ یا اینکه فقط مکانی را انتخاب کرده‌اید که خودتان راحت و آسوده باشید؟ اگر اینطور است، باید بگوییم که امروزه رمز بقاء و ماندگاری کسب و کار، تعامل دوطرفه با مشتریان و به عبارت دیگر در دسترس بودن برای بازار و مشتریان است.

روش دیگر برای پیدا کردن بازار مناسب برای کسب و کار این است که ابتدا ببینید شما چه نیازی از مشتریان را برآورده می‌کنید و سپس بسنجید که در کدام قسمت از بازار، بهتر می‌توانید به این نیاز پاسخ دهید.

از عوامل مهمی که می‌تواند در میزان درآمد آینده شما تاثیر بسزایی داشته باشد، وجود کسب و کارهایی است که به گونه‌ای با کار شما ارتباط پیدا می‌کند. برای مثال اگر قصد راه‌اندازی یک فروشگاه گل را دارید، نزدیک بودن به هتل‌ها، بیمارستان‌ها و… می‌تواند برای شما مفید باشد. یا اگر قصد راه‌اندازی یک داروخانه را دارید، نزدیکی به بیمارستان‌ها و مطب‌ها برای شما مزیت خوبی به شمار می‌رود.

2) دسترسی به مواد اولیه

شما برای تولید محصولات خود به مواد اولیه احتیاج دارید و حتماً می‌دانید که بخش عمده‌ای از قیمت محصولات شما را قیمت مواد اولیه تشکیل می‌دهد. از طرف دیگر اگر بخواهید یک کسب و کار موفق را راه‌اندازی کنید، باید قادر باشید تا محصولاتی با قیمت تمام شده کمتر به مشتریان‌تان عرضه نمایید. بنابراین باید بکوشید تا هزینه‌های مربوط به مواد اولیه را کاهش دهید. در مکان‌یابی، هزینه حمل و نقل مواد اولیه از عوامل اصلی است. بنابراین باید مکانی را انتخاب کنید که به مواد اولیه دسترسی داشته باشید و هزینه‌های کمتری را بابت هزینه‌های حمل و نقل بپردازید.

3) دسترسی به نیروی کار

شما در طول فعالیت تجاری‌تان به احتمال قوی به نیروهای کاری احتیاج پیدا خواهید کرد. در این صورت نیروی کار یکی از مهم‌ترین و پُرهزینه‌ترین عوامل کسب و کار شما است. از جمله عواملی که در مورد نیروی کار باید در نظر بگیرید عبارت است از: در دسترس بودن نیروی کار، میزان تخصص‌ها و مهارت‌های مورد نیاز و میزان دستمزدهای متداول.

هنگامی که برای تولید یک محصول نیاز به نیروی انسانی دارید، بررسی کنید در کدام منطقه با توجه به تخصص مورد نیاز، مزد دریافتی نیروی انسانی، مناسب‌تر است. در این صورت حتی اگر هزینه‌های ایاب و ذهاب مربوط به نیروی کار شما افزایش یابد، کل هزینه‌های مربوط به نیروی کار شما (هزینه دستمزد و ایاب و ذهاب) کمتر از کل هزینه‌های بکارگیری نیروهای محلی خودتان بدون هزینه ایاب و ذهاب می‌شود.

4) دسترسی به حمل و نقل

شما باید بررسی کنید که آیا دسترسی به محل استقرار کسب و کارتان آسان است؟ چه روش‌های حمل و نقلی در دسترس است؟ (جاده، راه آهن، کشتی، هواپیما و…) آیا خطر افزایش هزینه حمل و نقل می‌تواند بر رقابت‌پذیری شما تاثیر بگذارد؟

بهتر است شما با توجه به ماهیت محصولی که می‌خواهید تولید کنید نوع حمل و نقل و دسترسی به آن را تعیین نمایید. برای مثال موسساتی که تولید کننده کالاهای حجیم و سنگین هستند، دسترسی به راه آبی یکی از عوامل مهم تعیین منطقه برای آنها می‌باشد.

5) طرح‌های توسعه در منطقه

یکی از نکته‌های مهمی که شما در مورد مکان‌یابی باید در نظر بگیرید این است که بررسی کنید آیا در منطقه‌ای که می‌خواهید فعالیت خود را شروع نمایید، در آینده طرح‌ها یا پروژه‌هایی که روی کسب و کار شما تاثیر بگذارد وجود دارد یا خیر؟ مثل مجتمع‌های مسکونی جدید، بزرگراه‌های جدید و طرح‌های توسعه صنایع مختلف و غیره. در صورت وجود چنین طرح‌ها و پروژه‌هایی، بهتر است ارزیابی کنید که آیا این تغییرات می‌تواند برای شما مفید باشد یا اینکه به ضرر شما می‌باشد.

یکی از عوامل مهمی که اثر مستقیمی روی درآمد آینده کسب و کار شما دارد، رشد اقتصادی است. حتماً شما به عنوان یک کارآفرین مایل هستید تا رشد اقتصادی خوبی را در منطقه خود ببینید. زیرا رشد اقتصادی منطقه نهایتاً منجر به ارتقاء قدرت خرید مشتریان خواهد شد.

6) دسترسی به خدمات پشتیبانی

در دنیای امروز شما نمی‌توانید کالاها و محصولات مورد نظر مشتریان‌تان را به تنهایی تولید کنید. بنابراین بهتر است بررسی کنید که آیا خدمات لازم به منظور پشتیبانی عملیات تولید، فروش، بازاریابی و… در منطقه وجود دارد یا خیر؟ مثل دفاتر حقوقی و حسابداری، کارگاه های نگهداری و تعمیرات، عرضه کنندگان مواد اولیه و غیره. وجود چنین خدمات پشتیبانی در نزدیکی شما باعث بالا رفتن ارزش افزوده محصول شما می‌شود و در نتیجه بهتر می‌توانید نیازهای مشتریان‌تان را به موقع و به صورت مطلوب برآورده کنید تا سودآوری بلندمدت را برای شما به ارمغان آورد.

7) دسترسی به خدمات عمومی

منظور از خدمات عمومی، خدمات اولیه‌ای است که برای راه‌اندازی یک کسب و کار ضروری باشد. مثل برق، گاز و آب، شبکه فاضلاب صنعتی، خطوط تلفن کافی و دسترسی به اینترنت. با توجه به اینکه شما کسب و کاری را راه‌اندازی می‌کنید که در آینده نزدیک پیشرفت و ترقی می‌کند، باید بررسی نمایید که آیا خدمات عمومی برای نیازهای فعلی و توسعه آتی شما، کافی و در دسترس هست یا خیر؟

از جمله خدمات عمومی دیگر دسترسی به پلیس، آتش‌نشانی و خدمات بیمه است. منظور از خدمات بیمه این است که بررسی کنید آیا مکان انتخابی شما از لحاظ پوشش بیمه‌ای مشکلی دارد یا خیر؟ زیرا شرکت‌های بیمه برخی از مکان‌هایی را که سرقت زیاد اتفاق می‌افتد، تحت پوشش قرار نمی‌دهند یا مکان‌هایی را که احتمال خطر آتش‌سوزی در آنجا زیاد بوده و کسب و کارها بسیار نزدیک هم می‌باشند و احتمال سرایت آتش‌سوزی به کسب و کارهای دیگر بالا است، تحت پوشش قرار نمی‌دهند. بنابراین مکانی را انتخاب کنید که بتوانید از پوشش‌های بیمه برخوردار شوید.

8) رقابت

رقابت تاثیر مستقیم و نسبتاً زیادی بر ماهیت کسب و کار شما دارد. وجود یا مجاورت یک رقیب قوی ممکن است باعث شکست شود و برعکس یک رقیب ضعیف می‌تواند سودآوری شما را چندین برابر کند. شما باید بررسی کنید که آیا نوع کسب و کار همسایگان با کسب و کارتان همسازی و سازگاری دارد؟ طبیعی است هنگامی که شما در محلی شروع به فعالیت کنید که همسایگان‌تان فعالیتی مشابه شما داشته باشند، رقیب خواهید داشت اما این رقابت حسنی هم دارد. شما از این طریق می‌توانید مشتریان مورد نظر خود را پیدا کنید.

9) طرز تلقی و برداشت ساکنین منطقه از کسب و کار شما

توجه داشته باشید که نیروی کار یا مشتریان آینده شما بخشی از ساکنین منطقه کسب و کارتان هستند. پس از همان ابتدا سعی کنید تا برداشت و طرز تلقی ساکنین منطقه را نسبت به کسب و کاری که می‌خواهید راه‌اندازی کنید ارزیابی نمایید. حتماً می‌دانید که در صورت به وجود آمدن برداشت و تصور بد از کسب و کارتان، تغییر دادن آن بسیار مشکل و در برخی موارد غیرممکن است. از طرفی برداشت و تصور بد از کسب و کار شما، به فروش کم و یا حتی ایجاد مزاحمت برای کسب و کارتان می‌انجامد.

همچنین بررسی کنید که آیا مسئولین محلی مشوق‌های خاصی نظیر معافیت‌های مالیاتی، برنامه‌های آموزشی برای کارکنان و شرایطی برای اجاره زمین و ساختمان فراهم می‌کنند یا خیر؟ آیا دستورالعمل‌های نحوه اخذ مجوز به حد کافی آسان و مناسب هستند؟

10) وجود امتیازات خاص برای برخی مناطق

در بعضی مواقع دولت برای توسعه و عمران مناطق محروم، امتیازات و تشویق‌های خاصی قائل می‌شود. شما می‌توانید بررسی کنید که آیا جزو این مناطق هستید یا خیر؟ ببینید چه امتیازاتی شامل کسب و کار شما می‌شود و از طریق کدام ارگان‌ها می‌توانید این امتیازات را بدست آورید؟ این امتیازات می‌تواند به کسب و کار شما کمک قابل توجهی کند. مثلاً شما در برخی مناطق محروم می‌توانید از وام بانکی با مدت بازپرداخت بیشتر و نرخ بهره کمتر برخوردار شوید. یا اینکه می‌توانید از مزایای فعالیت در مراکز رشد یا شهرک‌های صنعتی و نواحی صنعتی روستایی استفاده کنید.

11) قیمت محل کسب و کار

ابتدا فضای لازم برای انجام کسب و کارتان را مشخص کنید و پس از آن، مکانی را با بهترین قیمت پیدا نمایید.

12) آب و هوای منطقه

در برخی موارد آب و هوای منطقه می‌تواند تاثیری مستقیم روی کسب و کار شما بگذارد. بنابراین باید با توجه به کسب و کارتان و نوع فعالیت مربوط به آن، منطقه‌ای را انتخاب کنید که شما را دچار مشکل نسازد. برای مثال اگر فعالیت شما با چوب و کاغذ، سر و کار دارد باید منطقه‌ای را انتخاب کنید که رطوبت کمی داشته و یا دارای آب و هوای خشک باشد.

13) نور و روشنایی خیابان

یادتان باشد که فعالیت مربوط به کسب و کار شما همواره در طول روز نیست و ممکن است شب‌ها نیز به فعالیت بپردازید. یکی از عوامل مهمی که در مورد کسب و کارهای شبانه باید در نظر بگیرید، نور کافی ساختمان و خیابان‌های مرتبط به ساختمان شما است.

مطمئن باشید که مشتریان بندرت به مکان‌های کم نور سر می‌زنند و ذهنیت خوبی از کسب و کارهایی که در محل‌های کم نور هستند، ندارند. ولی مکان‌های پُرنور، مشتری را به سمت خود جلب می‌کند و او را ترغیب می‌کند تا به محل کسب و کار شما وارد شود.

نزدیک مشتریان باشید تا هم شما آنها را ببینید و هم آنها شما را.

منابع

1. کتاب کارآفرینی گام به گام. نوشته محمد کیا، سعیده نساج، نسرین احمدزاده و عباس نورا. انتشارات جهاد دانشگاهی. تابستان 1386.