مدیریت زمان در برنامه ریزی درسی
برنامه ریزی یک مهارت است و مغز ما به میزانی که تمرین می کند، توانایی بیشتری در برنامه ریزی پیدا می نماید و قدرت آن در برنامه ریزی و اجرای برنامه ها افزایش می یابد. ممکن است سوال و مشکل شما این باشد که چرا هر بار با اینکه برنامه ریزی می کنید، به آن عمل نکرده و یا برنامه دیگری را اجرا می کنید یا اینکه ساعات اولیه را مطابق با برنامه جلو می روید، ولی از اواسط آن، برنامه را رها می کنید و بی برنامه پیش می روید.
دلیل این اتفاق ها واضح است؛ احتمالاً برنامه های شما خارج از توان تان بوده یا اصلاً جذابیتی برای شما نداشته است؛ و چون برنامه مورد رضایت ذهن تان نبوده، اجرایی نشده است. اصلاً نگران نباشید! شما می توانید از امروز با مدیریت صحیح زمان بهترین نتیجه ها را کسب کنید.
عوامل اصلی اجرا نکردن صحیح یک برنامه عبارتند از:
1) تمرین نکردن هر روز برنامه ریزی
گفتیم که برنامه ریزی یک مهارت است و باید تقویت شود. حتماً هر شب قبل از خواب برای روز بعد خود برنامه ریزی کرده و خود را ملزم به اجرای آن کنید.
2) اتلاف وقت
عاملی که خیلی از دانش آموزان و دانشجویان را از برنامه باز می دارد، «وقت کشی» یا «اتلاف وقت» است؛ مثلاً فردی را در نظر بگیرید که برای خود مشخص کرده است از 7 تا 8 مطالعه می کند ولی چون در زمان مطالعه حواس او جای دیگری بوده و نتوانسته از زمان خود استفاده کند، مجبور است تا ساعت 9 پای آن برنامه بنشیند. همین یک ساعت تغییر در برنامه علاوه بر خستگی، تمام برنامه های بعدی او را به هم می زند و برنامه او را به کلی خراب می کند. پس سعی کنید هرچه زودتر عوامل اتلاف وقت خود را بشناسید و آنها را کاهش دهید.
عوامل تلف کننده زمان
- مکاتبات تلفنی غیر ضروری یا بیش از اندازه؛
- استفاده بیش از حد از پیام کوتاه یا پیغام های الکترونیکی؛
- مهمان ناخوانده و بدون برنامه ریزی قبلی؛
- تماشای بیش از حد تلویزیون؛
- روش های غیر صحیح مطالعه؛
- سستی و بی ارادگی در تصمیم گیری و اجرا؛
- دوباره کاری؛
- برنامه نادرست استراحت و خواب؛
- ناتوانی در نه گفتن به درخواست های نابجا؛
- نداشتن تمرکز حواس؛
- ترس و اضطراب از شکست.
3) عدم تعهد و پایبندی به برنامه
عده ای از دانش آموزان و دانشجویان همواره به دنبال بهترین برنامه هستند، ولی هیچ وقت حتی ساده ترین برنامه ها را هم اجرا نمی کنند. برنامه خوب برنامه ای است که اجرا شود، در غیر این صورت چه ارزشی دارد ما یکسری کلمه را روی کاغذ بنویسیم و هرگز آنها را اجرا نکنیم. سعی کنید حتماً به برنامه ای که طراحی می کنید، پایبند باشید و هر طور که می توانید آن را اجرا کنید.
جذابیت برنامه
احتمالاً تجربه این را داشته اید که برنامه ریزی کرده اید اما هیچگاه آن برنامه اجرایی نشده است. دلیل آن واضح است؛ چون احتمالاً آن برنامه خارج از توان تان بوده یا اصلاً جذابیتی برای شما نداشته است. برنامه ای جذاب است که:
- رویایی نباشد و با زمان و توان شما متناسب باشد.
- با درسی شروع شود که بیشتر از همه به آن علاقه دارید تا جذب مطالعه شوید.
- منحصر به فرد باشد و بر اساس شرایط شما طراحی شده باشد. برنامه مطالعاتی رتبه یک کنکور، شاید متناسب شرایط شما نباشد. پس سعی کنید خودتان برنامه ریزی کنید و دنبال برنامه های دیگران نباشید.
- زمان بیشتری برای درس هایی که در آنها ضعیف هستید، در نظر گرفته شود.
- انرژی و انگیزه تان در زمان اجرای آن حفظ شود.
بطور مثال اگر برنامه درسی را طراحی کرده اید که نمی رسید آن را اجرا کنید، پس آن برنامه متناسب با زمان و توان شما نیست.
مدیریت زمان
گام اول در موفقیت تحصیلی و مدیریت زمان، هدف گذاری است. اهداف به سه دوره کوتاه مدت، میان مدت و بلندمدت تقسیم می شوند. بهتر است همین الان یک برگه کاغذ را روبروی خود بگذارید و اهداف خود را به صورت دسته بندی شده یادداشت کنید.
همه ما در طول روز، هفته، ماه، سال و خلاصه در طول زندگی خود، به فعالیت های متعددی دست می زنیم که از نظر میزان اهمیت با هم متفاوت اند. برخی از این کارها مستقیماً با اهداف ما در ارتباط هستند و برخی هم بطور غیر مستقیم در رسیدن ما به اهداف مان موثرند و بعضی نیز هیچ گونه رابطه ای با هدف های ما ندارند. بعضی از کارها فوری بوده و ضروری هستند و بعضی دیگر چندان فوری و ضروری نبوده و می توان آنها را به زمان های دیگر موکول کرد. بنابراین فعالیت های خود را به سبک زیر دسته بندی کنید:
- دسته اول: کارهایی که اضطراری و با اهمیت هستند.
- دسته دوم: کارهایی که فوری و اضطراری نیستند اما مهم هستند.
- دسته سوم: کارهایی که اضطراری و فوری هستند اما مهم نیستند.
- دسته چهارم: کارهایی که نه اضطراری هستند و نه مهم.
در گام سوم، باید چگونگی اختصاص وقت به اولویت های زندگی خود را مشخص کنید. الگویی که به شما پیشنهاد می کنیم، این است که با استفاده از اولویت بندی فعالیت ها، وقت خود را در بین کارهایی که در راستای اهداف زندگی شما هستند تقسیم کنید. برای این کار ساعاتی را که در روز، هفته یا ماه در اختیار دارید تعیین کرده و ابتدا کارهای مهم و فوری را در بهترین زمان موجود انجام دهید و سپس وقت مناسبی برای کارهایی که فوری نیستند اما مهم هستند اختصاص دهید و چنانچه وقت و زمانی باقی ماند به دسته سوم فعالیت ها (کارهای اضطراری و فوری اما کم اهمیت) بپردازید، ولی سعی کنید به کارهای دسته چهارم (کارهایی که نه اضطراری هستند و نه مهم) یا زمانی اختصاص ندهید یا از زمان های مازاد برای آنها استفاده کنید.
انگیزه
همیشه یادتان باشد که برای شروع هر کاری نیاز به انگیزه دارید. انگیزه، عامل محرک اجرای هر فعالیتی است. اگر برای درس خواندن انگیزه نداشته باشید، یعنی هدفی هم برای تلاش ندارید.
هر لحظه این را به یاد داشته باشید که شما مجبور به مطالعه و درس خواندن نیستید، بلکه به شوق رسیدن و دستیابی به اهداف تان است که تلاش می کنید. بنابراین زمانی که بحث برنامه و برنامه ریزی می شود، یادتان باشد که این برنامه یک اجبار و یا تحمیل نیست. بلکه خودتان برای موفق شدن در مسیر علاقه مندی هایتان برای تک تک لحظه ها برنامه ریزی می کنید و در انتها نتیجه آن را هم خواهید دید.
اگر کمتر از 35 ساعت در هفته مطالعه دارید، وضعیت خود را تغییر و میزان مطالعه تان را افزایش دهید. همیشه امیدی هست که دقیقه 90 بازی، گل زده شود و نتیجه به کلی تغییر کند. هیچ وقت برای شروع و حرکت دیر نیست اما همیشه با این طرز فکر زندگی کنید که الان دقیقه 90 زندگی شما است.
[toggle title=”برای مشاهده منابع اینجا کلیک کنید.” state=”close” ]
مقاله علمی و آموزشی «مدیریت زمان در برنامه ریزی درسی»، نتیجه ی تحقیق و پژوهش میدانی، گردآوری و نگارش هیئت تحریریه پورتال یو سی (شما می توانید) می باشد.
[/toggle]
