چگونه اکسیژن را جذب می‌کنیم؟

انسان بدون اکسیژن قادر نیست زندگی کند. ما برای اینکه فعل و انفعالات حیاتی خود را ادامه دهیم، به اکسیژن احتیاج داریم. اکسیژن در هوای پیرامون ماست. این گاز حدود یک پنجم از حجم هوای اطراف ما را تشکیل می‌دهد. در درون بدن ما گروه‌های مخصوصی از یاخته‌ها وجود دارند که جذب اکسیژن را امکان‌پذیر می‌سازند. این یاخته‌ها در درون شش‌های ما هستند. ما اکسیژن را از طریق شش‌هایمان به درون بدن می‌فرستیم و اکسیژن نیز از طریق شش‌ها به جریان خون ما انتقال داده می‌شود. سپس با جریان خون به تمام نقاط بدن می‌رسد. عمل «دَم» اکسیژن لازم برای ادامه تنفس را در اختیار یاخته‌ها می‌گذارد.

عمل جذب اکسیژن

اکسیژنی که خون با خود به نقاط مختلف بدن می‌رساند، قسمتی از هوایی است که ما تنفس می‌کنیم. هوا معمولاً از طریق بینی به درون شش‌ها فرستاده می‌شود و قبل از رسیدن به گلو، گرم و تمیز می‌گردد. هوای مزبور سپس از گلو به تارهای صوتی و از آنجا به نای می‌رسد و بعد از نای، وارد شش‌ها می‌شود.

نای در درون قفسه سینه ما به دو لوله دیگر منشعب می‌گردد که هر کدام از آن دو لوله را یک «لوله نایچه‌ای» می‌نامند. هر لوله به یکی از دو شش بدن وصل می‌شود. لوله‌های مزبور به صورت لوله‌های به مراتب باریکتری در می‌آیند و شاخه شاخه می‌شوند. هر کدام از این لوله‌های ریز و ظریف نیز به خوشه‌ای از کیسه‌های ظریف هوایی متصل می‌گردد. این کیسه‌ها دقیقاً به خوشه‌های انگور شباهت دارند و رویشان را شبکه ظریفی از مویرگ‌های فراوان پوشانده است.

خون آلوده از قلب به درون مویرگ‌های کیسه‌های هوا رانده می‌شود. در اینجا یک مبادله سریع صورت می‌گیرد. گاز زائد (یعنی گاز کربنیک) از جداره‌های ظریف مویرگ‌ها عبور می‌کند و وارد کیسه‌های هوا می‌شود. اکسیژنی که در کیسه‌های هوا وجود دارد، وارد مویرگ‌ها می‌شود و به یاخته‌های سرخ رنگ خون می‌رسد.

در این حالت، خون دارای اکسیژن می‌شود و به بخش چپ قلب می‌رود و از آنجا قلب همان خون اکسیژن‌دار را به تمام یاخته‌های بدن ما می‌رساند.

منابع

1. کتاب به من بگو چرا و چگونه. نوشته آرکادی لئوکوم. ترجمه سعید درودی. انتشارات بهزاد. 1391.