انواع شرکت در ایران

در اکثر مواقع برای ورود رسمی به بازار کار و برخوردار شدن از حقوق قانونی، باید شکل حقوقی داشته باشید و شرکت ثبت کنید. بطورکلی دو نوع کسب و کار داریم:

1. کسب و کارهای تجاری
2. کسب و کارهای غیر تجاری

شما می توانید با انواع کسب و کارها (بر اساس قانون تجارت ایران) آشنا و از چند نکته مهم مطلع شوید.

کسب و کارهای تجاری

کسب و کارهای تجاری شامل هفت نوع شرکت به قرار زیر می باشند:

1) شرکت سهامی

شرکت سهامی، شرکتی است که سرمایه آن به سهام تقسیم شده و مسئولیت صاحبان سهام، محدود به مبلغ اسمی سهام آنها است. این نوع شرکت یک شرکت بازرگانی محسوب می شود مگر اینکه موضوع عملیات آن امور بازرگانی نباشد. نکته مهم دیگر در مورد شرکت های سهامی این است که تعداد شرکاء نباید از سه نفر کمتر باشد.

شرکت های سهامی به دو نوع تقسیم می شوند:

1. شرکت هایی که موسسین آنها قسمتی از سرمایه شرکت را از طریق فروش سهام به مردم تامین می کنند. این گونه شرکت ها، شرکت سهامی عام نامیده می شوند.
2. شرکت هایی که تمام سرمایه آنها در موقع تاسیس منحصراً توسط موسسین تامین گردیده است. این گونه شرکت ها، شرکت سهامی خاص نامیده می شوند.

2) شرکت با مسئولیت محدود

شرکت با مسئولیت محدود شرکتی است که بین دو یا چند نفر برای امور تجاری تشکیل شده و هر یک از شرکاء بدون اینکه سرمایه به سهام یا قطعات سهام تقسیم شده باشد فقط تا میزان سرمایه خود در شرکت، مسئول قروض و تعهدات شرکت هستند. به همین دلیل در عنوان شرکت باید عبارت «با مسئولیت محدود» قید شود. در غیر این صورت، آن شرکت در مقابل اشخاص ثالت، شرکت تضامنی محسوب و تابع مقررات آن خواهد بود. همچنین در نام شرکت نباید اسم هیچ یک از شرکاء آورده شود، در صورتی که اسم شریکی در نام شرکت بیان گردد، آن شریک، حکم شریک ضامن در شرکت تضامنی را خواهد داشت.

نکته: بیشتر صاحبان کسب و کار، فعالیت خود را با ثبت یکی از دو شرکت با مسئولیت محدود یا سهامی خاص شروع می کنند. ثبت شرکت با مسئولیت محدود، شرایط آسان تری دارد. یکی از سادگی های شرکت با مسئولیت محدود نسبت به سهامی خاص این است که تایید مدیر عامل (مشخص شده برای شرکت) از دریافت سرمایه کافی است و نیاز به ارائه مدارک (مانند ارائه صورتحساب بانک از موجود بودن سرمایه در حساب بانکی شرکت در شرف تاسیس) به اداره ثبت شرکت نیست. به عبارتی ممکن است سرمایه واقعی در دسترس 100 هزار تومان باشد، اما در شرکت نامه 100 میلیون تومان قید شود. چنین کارهایی به این دلیل انجام می شود تا افراد خارج از شرکت، روی آن حساب باز کنند یا آن را جدی بگیرند و…. توجه داشته باشید که پس از ثبت شرکت، شما برای دریافت کد اقتصادی، یک ماه فرصت دارید به اداره مالیات محل فعالیت خود مراجعه کنید و در همان ابتدا باید دو در هزار سرمایه ثبت شده را به حساب اداره دارایی واریز نمایید.

3) شرکت تضامنی

شرکتی است که تحت اسم مخصوصی برای امور تجاری بین دو یا چند نفر با مسئولیت تضامنی تشکیل می شود. اگر دارایی شرکت برای تادیه (پرداخت) تمام قروض کافی نباشد هر یک از شرکاء مسئول پرداخت تمام قروض شرکت است و هر قراری که بین شرکاء بر خلاف این ترتیب داده شده باشد در مقابل اشخاص ثالث، کان لم یکن (بی اثر) خواهد بود.

در نام شرکت تضامنی باید نام حداقل یک شریک بیان شود و اگر در نام شرکت، اسم تمامی شرکاء قید نشده باشد باید عبارت «و شرکاء» یا «و برادران» بیان گردد.

4) شرکت مختلط غیر سهامی

شرکتی که برای امور تجاری تحت اسم مخصوصی بین یک یا چند نفر شریک ضامن و یک یا چند نفر شریک با مسئولیت محدود بدون انتشار سهام تشکیل می شود. شریک ضامن مسئول کلیه قروضی است که علاوه بر دارایی شرکت ایجاد شود و شریک با مسئولیت محدود فردی است که مسئولیت او فقط تا میزان سرمایه ای می باشد که در شرکت گذارده و یا باید بگذارد.

5) شرکت مختلط سهامی

شرکتی است که تحت اسم مخصوصی بین یک عده شرکاء سهامی و یک یا چند نفر شریک ضامن تشکیل می شود. شرکای سهامی افرادی هستند که سرمایه آنها به صورت سهام یا قطعات سهام با قیمت یکسان درآمده و مسئولیت آنها به میزان همان سرمایه ای است که در شرکت دارند. شریک ضامن نیز فردی می باشد که سرمایه او به صورت سهام در نیامده و مسئول کلیه قروضی است که علاوه بر دارایی شرکت ایجاد شود. در صورت تعدد شریک ضامن، مسئولیت آنها در مقابل طلبکاران و روابط آنها با یکدیگر تابع مقررات شرکت تضامنی خواهد بود.

6) شرکت نسبی

شرکتی است که برای امور تجارتی تحت اسم مخصوص بین دو یا چند نفر تشکیل و مسئولیت هر یک از شرکاء به نسبت سرمایه می باشد.

7) شرکت تعاونی تولید و مصرف

شرکتی است که بین عده ای از ارباب حِرَف تشکیل می شود و شرکاء، مشاغل خود را برای تولید و فروش اشیاء یا اجناس به کار می برند. اگر در شرکت تعاونی تولید، یک عده از شرکاء در خدمت دائمی شرکت نباشند و یا موضوع حرفه و شغل آنها خارج از موضوع عملیات شرکت باشد، لااقل دو سوم اعضاء اداره کننده شرکت باید از شرکایی انتخاب شوند که حرفه ی آنها موضوع عملیات شرکت است.

شرکت تعاونی مصرف، شرکتی است که برای مقاصد زیر تشکیل می شود:

1. فروش اجناس لازمه برای مصارف زندگانی اعم از اینکه اجناس مزبور را شرکاء تولید کرده یا خریده باشند.
2. تقسیم نفع و ضرر بین شرکاء به نسبت خرید هر یک از آنها.

کسب و کارهای غیر تجاری

شرکت هایی هستند که برای انجام اموری که جنبه غیر تجاری دارند تشکیل می شوند، مانند کارهای علمی، ادبی، امور خیریه، خدمات شهری، خدمات آموزشی و…. این گونه تشکیلات و موسسات می توانند عناوینی از قبیل انجمن، کانون یا بنگاه و امثال آن اختیار نمایند ولی اتخاذ عناوینی که اختصاص به تشکیلات دولتی و کشوری دارد از طرف این موسسات ممکن نخواهد بود. کسب و کارهای غیر تجاری به دو دسته تقسیم می شوند:

1. موسساتی که هدف از تشکیل آنها جلب منافع و تقسیم آن بین اعضاء خود نباشد: که اصطلاحاً آنها را موسسات غیر انتفاعی می نامند. کلیه فعالیت های اجتماعی از قبیل انجمن های اسلامی، تخصصی، علمی، احزاب و گروه های سیاسی، موسسات خیریه و صندوق های قرض الحسنه جزو این گونه موسسات می باشند.
2. موسساتی که هدف از تشکیل آنها دستیابی به منافع مادی و تقسیم منافع مزبور بین اعضای خود یا غیر باشد: این گونه موسسات، موسسات انتفاعی نامیده می شوند. بنابراین فعالیت هایی از قبیل آموزشگاه های علمی، فنی، کلاس های زبان و مدارس غیر انتفاعی و موسسات گازرسانی یا ارائه خدمات شهری مانند نظافت، فضای سبز و… جزء موسسات تجاری انتفاعی هستند.

قوانین ثبت شرکت به مرور زمان تغییر می کنند و همین طور راه های میانبر بسیاری وجود دارد که می تواند به راحتی شما را به یک شخصیت حقوقی برساند. به شما پیشنهاد می کنیم مطابق با قوانین پیش بروید. چون در این مسیر با سازمان های مختلفی مواجه خواهید شد، که خیلی حرف های همدیگر را قبول ندارند! و دردسرهای ایجاد شده، تنها گریبان شما را خواهد گرفت.

منابع

مقاله علمی و آموزشی «انواع شرکت در ایران»، نتیجه ی نگارش جناب آقای حمیدرضا خداپرست می باشد.